342000
پاورپوینت
130560
کاربر
2369700
دانلود فایل
ساخت پاوپوینت با هوش مصنوعی
کم تر از 5 دقیقه با هوش مصنوعی کافه پاورپوینت ، پاورپوینت بسازید
برای شروع ساخت پاورپوینت کلیک کنید
شما در این مسیر هستید :خانه / محصولات /powerpoint / دانلود پاورپوینت کامل تاريخ هنر معماري ايران (کد1946)
سفارش انجام پاورپوینت - بهترین کیفیت - کم ترین هزینه - تحویل در چند ساعت 09164470871 ای دی e2proir
دانلود پاورپوینت کامل تاريخ هنر معماري ايران (کد1946)
شناسه محصول و کد فایل : 1946
نوع فایل : Powerpoint پاورپوینت
قابل ویرایش تمامی اسلاید ها دارای اسلاید مستر برای ویرایش سریع و راحت تر
امکان باز کردن فایل در موبایل - لپ تاپ - کامپیوتر و ...
با یک خرید میتوانید بین 342000 پاورپینت ، 25 پاورپوینت را به مدت 7 روز دانلود کنید
هزینه فایل : 105000 : 40000 تومان
فایل های مشابه شاید از این ها هم خوشتان بیاید !!!!
توضیحات محصول دانلود پاورپوینت کامل تاريخ هنر معماري ايران (کد1946)
دانلود پاورپوینت کامل تاریخ هنر معماری ایران
30 تا 70 درصد پروژه / پاورپوینت /پاور پوینت / سمینار / پایان نامه/ مقاله های اماده به صورت رایگان میباشد
عنوان های پاورپوینت :
-
هخامنشیان
-
حجاری و کنده کاری ها
-
مهر هاوسکه های هخامنشیان
-
سپیده دم هنر و تمدن فلات ایران
-
اولین نمونه سفالگری
-
استفاده از چرخ سفالگری
-
شهر سوخته سیستان
-
سیستم لوله کشی و آبرسانی در داخل خانه ها لوله های بزرگ سفالی برای آبرسانی استفاده می شده.
-
صنعت فلزکاری در ایران
-
هنر و تمدن ایلام
-
آثار سفالی ایلامی ها
-
تندیس های سفالی و لوح سنگی
-
زیگورات چغازنبیل
-
شیوه پارتی (اشکانیان)
-
ظروف فلزی دوره اشکانی
-
سفالینه دوره اشکانی
-
کاخ اشکانیان
-
کوه خواجه در سیستان
-
مهمترین بنای شیوه پارتی اشکانی:
-
خلاصه ویژگی های شیوه پارتی
-
تمدن ساسانیان
-
مهمترین بنای ساسانیان
-
آتشکده و آتشگاه
-
تزیینات دوره ساسانیان
-
خلاصه ویژگی معماری ساسانیان
-
شیوه اصفهانی
اما در باره ویژگیهای و دستاوردهای معماری اصفهانی نکات زیر را میتوان نام برد
شهرسازی
ایوان فضای احیاء شده
تغییرات در پلانها (ته رنگها
گنبدها
رنگ
نقش بر دیوار
-
کاخ عالی قاپو
-
کاخ چهل ستون
ویژگی‌ها
-
مسجد امام یا شاه
مسجد شیخ لطف الله
-
مدرسه خان
-
بازار وکیل
-
سرای مشیر
سیر شکل‌گیری مساجد:
-
مساجد شبستانی
مسجد فهرج
-
تاریخانه دامغان
مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع نایین
مسجد جامع نیریز
-
مسجد جامع فهرج یزد
مسجد تاریخانه دامغان
مسجد جامع نائین ( شیوه خراسان
-
مسجد جامع نیریز ( شیوه خراسان):
مسجد جمعه یا جامع زواره مربوط به دوره
پی یا پای‌بست بنا و بدنه
گنبد مخروطی
قسمت ها و تکه های اتفاقی از فایل
-
سپیده دم هنر و تمدن فلات ایران
دوران آغازین :دوره نو سنگی هزاره هشتم
قدیمیترین آثار :در لرستان
-
اولین نمونه سفالگری
در مناطق کوه زاگرس-کوهدشت
رنگ سفالینه در دوره مس و سنگ:قرمز-زرد نخودی
طرح سفالینه:اسلیمی-هاشور زنی با نقوش جانوری و هندسی
-
استفاده از چرخ سفالگری
تپه سیلک-تپه حصار-شوش
آثار:کاسه-ظرف دهان گشاد-جام و پیاله پایه دار
-
شهر سوخته سیستان
خانه ها به صورت پلکانی
سطح دیوار اندود گل و مواد آهکی
-
سیستم لوله کشی و آبرسانی در داخل خانه ها لوله های بزرگ سفالی برای آبرسانی استفاده می شده.
-
خلاصه ویژگی های شیوه پارتی
استفاده از انواع طاق و گنبد
استفاده از سنگ پاک تراش و بدون ملات
ایجاد بنا بایک –دو یا چهار ایوان طاق پوش
اختلاط هنر بومی با هنر یونانی و رومی
استفاده از سنگ لاشه و ملات گچ در ساختار بنا و سازه های آن
-
تمدن ساسانیان
در سده دوم میلادی گروهی از طوایف ایرانی در فارس زندگی می کردند قدرت سیاسی و مذهبی را به دست گرفتند
اساس تفکر آنها بر بنیاد اصالت فرهنگی و هنری گذشتگان بود. ساسانیان سبک معماری اشکانی را دنبال کردند با ایجاد تحول در آن بویژه در ساخت گنبد وتالار وسیع بدون ستون برتری خود را ثابت کردند.
از نقشه مستطیل و مصالح سنگ-سنگ قلوه -گل و خشت استفاده کردند
ایجاد پل –کاروانسرا-آتشکده و اصول معماری و شهر سازی از ابداعات ساسانیان است.
-
مهمترین بنای ساسانیان
طاق کسری (ایوان مداین)
کاخ کیش
کاخ تیسفون
یکی از صنایع مهم ایران در دوران ساسانی که در آن زمان در هیچ کشوری سابقه نداشت، ساختن حبابها و نصب آنها در ایوان مدائن بود. با این حبابها موسیقی و صداهای دیگر ضبط شده پخش می گردید.
-
تاق کسری
تاق کسری (تاق خسرو) یا ایوانِ مداین نام کاخ پادشاهان ساسانی در ۳۷ کیلومتری جنوب شهربغداد در ساحل خاوری رود دجله و از مهمترین سازههای دوران ساسانیان است
این بنا با داشتن عنوان بزرگترین تاق خشتی جهان (با بلندای ۳۵ متر، پهنای ۲۵ متر و درازای ۵۰ متر ) مشهورترین بنایی است که پادشاهان ساسانی ساخته اند
نمای عمارت شاید از ساروج منقوش یا سنگ های مرمر بوده است
کاخ تیسفون
استفاده از گوشواره در چهار گوشه بنا برای ایجاد گنبد در کاخ تیسفون در دوره ساسانیان ظاهر شد و در دوره اسلامی اهمیت یافت.
شاپور اول به جز طاق کسری پروژه های عظیم شهر سازی و معماری دیگری را نیز به اجرا گذارد.یکی از این پروژها
احداث شهر بیشاپور و مهمترین مجموعه ی ان کاخ بزرگ بیشاپور است بنای کاخ بیشاپور پس از پیروزی شاپور اول بر
والرین امپراطور روم در سال 260 قبل از میلاد ساخته شد در کاخ بیشاپور تالار بار عام به وسعت 500 متر مربع است گنبدی به
ارتفاع 25 متر دارد در هر ضلع این اتاق سه ایوان تعبیه شده که انها را از سنگ واجر با ملات ساخته اند. ارایش وسیع گچبری این
کاخ بهترین نمونه ی موجود از تزیینات داخلی یک کاخ ساسانی را نشان می دهد در دیوارهای تالار بار عام شصت و چهار طاقچه به شکلی
-
کاخ عالی قاپو
مجموعه میدان نقش جهان اصفهان با ابعاد 500*150 متر یکی از بزرگترین میدان های جهان است و تعدادی از مهم ترین بناهای معماری شیوه اصفهان را حول خود جمع کرده است من جمله کاخ عالی قاپو که در اوایل قرن 11 هجری قمری به فرمان شاه عباس اول ساخته شده و جایگاه اداره امور کشور بوده است و آن را "دولتخانه مبارکه نقش جهان" نیز گفته اند. این کاخ عظیم که در ضلع غربی میدان نقش جهان و در مقابل مسجد شیخ لطف الله واقع شده است بر شالوده بنایی متعلق به دوره تیموریان ساخته شده است، در کل 6 طبقه و 48 متر ارتفاع دارد. کل بنا از سنگ سماق ساخته شده و هر طبقه آن آرایه های ویژه خود را دارد که شامل دیوارنگاره های رضا عباسی و شاگردانش نیز می باشد.
تزئینات خارجی بوسیله آجر که در لچکها (قسمتهای هلالی در بالای هر ورودی) بوسیله کاشی هفت رنگ و تزئینات و خطوط اسلیمی میباشد و تزئینات داخلی بوسیله نقوش زیبای گل و بته و شکارگاه و حیوانت و پرندگان بر روی گچ (لایه چینی و کشته بری) و یا مینیاتورهای تصویری ایرانی (به سبک نقاشی‌های رضا عباسی) و خارجی (بوسیله نقاشان اروپایی که در زمان شاه سلیمان در دربار صفوی حضور داشتند به سبک نقاشی اروپایی به سبک توسط نقاشان معروفی مانند آنژل ولوکار) میباشد
بنای عالی قاپو با ارتفاعی حدود ۴۸ متر تا کف بازار بلندترین کاخ چند طبقه تا چند دهه اخیر در شهر اصفهان بودهاست. بدلیل اضافات و الحاقات معماری در هر سو نمایی متفاوت دارد به طوری که از جلو بنا از میدان نقش جهان ۲ طبقه از پشت ساختمان ۵ طبقه، از طرفین بنا ۳ طبقه و با احتساب طبقه همکف بعنوان اولین طبقه، در کل ۶ طبقه میباشد.
-
کاخ چهل ستون
کاخ چهلستون از بناهای تاریخی اصفهان است. کاخ چهل ستون که بالغ بر ۶۷۰۰۰ متر مربع مساحت دارد، در دوره شاه عباس یکم احداث آن آغاز شد و در وسط آن عمارتی ساخته شده بود. شاه عباس اول، کوشکی درمیان باغ بنا نهاد که این کوشک هسته اولیه کاخ را تشکیل داد که تالار میانی کاخ چهل ستون و غرفههای چهار گوشه آن را در بر میگرفت.[۱] در سلطنت شاه عباس دوم، ساختمان تکمیل شد و در ساختمان موجود مرکزی، تغییرات کلی داده شدهاست و تالار آینه، تالار ۱۸ ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوانهای طرفین سالن پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با تمام تزیینات نقاشی و آئینه کاری و کاشی کاری دیوارها و سقفها افزوده شدهاست.
ویژگی‌ها
سقف باشکوه نقاشی تالار ۱۸ ستون و سقف آئینه کاری تالار آئینه و مدخل آئینه کاری تالار جلوس شاه عباس دوم.
ستونهای عظیم تالارهای ۱۸ ستون و تالار آینه که هر یک از آنها تنه یک درخت چنار است.
شیرهای سنگی چهارگوشه حوض مرکزی تالار و ازارههای مرمری منقش اطراف که معرف صنعت حجاری در عهد صفویه است.
تزیینات عالی طلا کاری سالن پادشاهی و اتاقهای طرفین تالار آئینه و تابلوهای بزرگ نقاشی تالار پادشاهی که شاهان صفوی را نشان می‌دهد
-
مدرسه خان
مدرسهٔ خان مدرسهای تاریخی است که توسط الله‌وردی خان و پسرش امام‌قلی‌خان در شهر شیراز و همزمان با حکومت شاه عباس صفوی ساخته شده است.
این مدرسه هنگام آبادانی یکصد حجره برای اقامت یکصد طلبه داشته است و چهار طرف آن چهار باغ برای تفریح طلاب بوده است.
زیر بنای این محل که به سبک بناهای درون گرا ساخته شده 7686 متر مربع می باشد که در زمینی به مساحت 5003 متر مربع در دو طبقه بنا گردیده است ، این بنا در حال حاضر هفتاد هجره به جای مانده و نیز صحن مدرسه با یک حوض هشت گوش در مرکز و 4 باغچه در چهار طرف آن به همراه درختان نارنج و نخل مزین گردیده است ، طول صحن 51 متر و عرض آن 45 متر می باشد .
سردر ورودی با تزئینات بسیار عالی و ارتفاع چشم گیر ، با کاشی های هفت رنگ تزیین شده و گل بوته های روی کاشی ها از جمله شاهکارهای هنر و معماری و کاشی کاری بوده همچنین بالای سردر، یک کتیبه با خط ثلث عالی و با قلم درشت نوشته شده که بیانگر ذوق والای هنر مند ایرانی است .
-
بناهای سبک اصفهانی: ۱- کاخ چهلستون در قزوین ۲- کاخ عالی‌قاپو در قزوین ۳- کاخ صفی‌آباد در بهشهر مازندران ۴- مسجد هارون ولایت در اصفهان ۵- مسجد علی در اصفهان ۶- مسجد جامع ساوه ۷- میدان نقش جهان ۸- کاخ چهلستون در اصفهان ۹- کاخ هشت بهشت در اصفهان ۱۰- مدرسه‌ی چهار باغ اصفهان یا مدرسه‌ی مادرشاه ۱۱- مسجد حکیم اصفهان ۱۲- تالار اشرف در اصفهان ۱۳- مجموعه‌ی گنجعلی خان در کرمان ۱۴- پل الله وردی خان (سی و سه پل) ۱۵- پل خواجه در اصفهان
-
بازار وکیل
-
بازار وکیل شهر شیراز یکی از مشهورترین بازارهای سنتی و تاریخی ایران است. این بازار که به فرمان کریم خان زند (۱۱۷۲ - ۱۱۹۳ ه. ق) ساخته شده، اکنون در مرکز شهر شیراز (شرق میدان شهدا) قرار گرفتهاست. (مسجد و حمام تاریخی وکیل نیز در کنار این بازار قرار دارند) بازار طویل خوش طرحی که از بهترین آثار کریم خان زند است و هنوز تقریباً سالم و پابرجای در شیراز باقی‌مانده، بنام «بازار وکیل» مشهور است و تصور می‌رود شهریار زند پس از ملاحظه بازار قدیمی لار (از آثار زمان شاه عباس کبیر) طرح آنرا در شیراز ریختهاست. تمام کارهای بازرگانی، خرید و فروش کالاهای داخلی و خارجی و مبادلات پایاپای، صدور یا دریافت حوالجات و صرافیها همگی در حجرههای این بازار انجام می‌گرفته و در واقع بازار وکیل مانند قلب واقعی شیراز بوده و تمام امور بازرگانی در آنجا به جریان می‌افتادهاست.
سیر شکل‌گیری مساجد:
-
مساجد شبستانی
-
آتشکده هایی که دیوار رو به قبله آنها بسته می شد
-
در دوره های بعد منبر و محراب اضافه شد
قوس که در زبان فارسی کهن چَفد خوانده میشود، در تعریف هندسی٬خط یا شکل منحنی است و در اصطلاح
معماری٬به باریکه تاقی که روی سر در یک درگاه قرار میگیرد٬اطلاق میشود. تاق به طور کلی٬به مفهوم پوشش بین دو دیوار است و شکلی که تاق از نظر ترکیب تابع آن میشود٬همان چفد است.لذا با تعریفی دیگر٬ میتوان تاق را ادامه چفد دانست.به طور کلی پوشش بر دو نوع است:۱-تخت.۲-منحنی(سَغ).
۱-پوشش تخت پوشش تخت از لحاظ شکل٬یک سطح صاف است و ازآنجایی که در این گونه پوشش برآیند نیروهای واردبر تاق کاملاْ عمودی است٬استایی تاق در مقابل آن مستلزم استفاده استفاده از تیرهای حمال مقاوم است.قبل از به کارگرفتن آهن درمعماری٬معمولاْ از تیر حمال چوبی استفاده میشد.
پوشش سغ در واقع پوششی است که از لحاظ شکلی از یک قوس(چفد)، پیروی دارد.
تاق قوسی سازه‌ای است که برای انتقال بار عمودی وزن به تکیه‌گاهها در یک دهانه ایجاد میشود. قدمت تاق‌های قوسی به دو هزار سال پیش از میلاد و به منطقه میان‌رودان باز می‌گردد. تاق قوسی از لحاظ شکل هندسی به انواعی همچون نیم‌دایره، قوس گوتیک، قوس نوک‌تیز، بیضوی، سهموی و زنجیروار تقسیم میشود. شکل‌های سهموی و زنجیروار به دلیل تغییر جهت تقریباً کامل بارهای عمودی به بار در امتداد قوس (بار محوری) قوی‌ترین انواع تاق قوسی شناخته می‌شوند. چنین تاق‌هایی معمولاً برای پوشش دهانه به اجزای اضافی نیازی ندارند
طاق‌ها در تاریخ معماری با دو قوس تیزه‌دار و مازه‌دار وحود داشته‌اند. در ایران غالباً طاق‌های قبل از اسلام مازه‌دار و طاق‌های دورهٔ اسلامی تیزه دار بوده‌اند.
این طاق به نام طاق گهواره‌ای نیز نامیده میشود. از حرکت یک چفدبر روی دو دیوار هم اندازهٔ موازی به دست می‌آید. هنگامی که دو دیوار به اندازه کافی بالا آمد با انتخاب نوع منحنی چفد این طاق را که تقریباً شکل نیم استوانه دارد اجرا می‌کنند.
منحنی طاق بسته به زمان و مکان ساخت به شکل‌های متفاوت بوده است. در بناهای پیش از اسلام تا قرن دوم و سوم هجری از منحنی‌های بیضی شکل و از قرن چهارم به بعد از چفدهای تیزه دار استفاده می‌کردند. از این طاق در مکان‌های گوناگون استفاده شده است. برای پوشاندن فضاهای کشیده و دراز مانند آبراه‌ها و راهروها طاق آهنگ مناسب ترین پوشش بوده است.
-
مسجد فهرج:
پوشش طاق آهنگ
-
در قسمت های شمالی پوشش نیم گنبد
-
منار در دوره سلجوقی اضافه شد
-
نما از سیم گل(ماسه+خاک رس سرند شده+خاک کاه تمیز)
-
چفدهای دالبری و شکنجی
-
ارتفاع نسبت به طول و عرض کمی بیشتر است( بر عکس صدر اسلام که ارتفاع زیاد نیست)
-
چفدهای هلالی و مازه دا
-
تاریخانه دامغان
-
اول قرن۴ ه.
-
چفدها به مرور تغییر کرده و اکنون جناغی
-
به شبک پارتی آجرنشینی شده
-
ستون ها قطور و گرد۱٫۵ تا ۲ متر و ارتفاع ۳ متر
-
منار در دوره سلجوقی ، فاصله دار تا مسجد
-
دهانه میانی شبستان اصلی بلندتر و بزرگتر
-
ستون ها از نما جلوتر است و تا بام ادامه می یابد
مسجد جامع اصفهان:
-
سنگ بنا در شیوه خراسانی و بعد از۷۰ سال کاملا تغییر می کند
-
یک پایه ستون از دوره ساسانی در این مکان پیدا شده است
-
بنای اولیه خشتی بوده است
مسجد جامع نایین:
-
به شیوه رازی نزدیک است
-
مسجد اولیه شبستانی بوده
-
حیاط کوچک کاملا مربع
-
آجرکاری زیبا در نما
-
گچ بری در نزدیکی محراب
-
ستون ظریف و باریک
-
اولین منار داخل مسجد/ دوره سلجوقی
-
اولین بار مقصوره در اینجا شکل می گیرد(تزیینات نزدیک محراب)
-
بعدها کمرپوش اضافه می شود
-
اولین تبدیل هلالی به جناغی
-
تکمیل تزیینات در دوره سلجوقی
-
گچ بری الوان
مسجد جامع نیریز:
- یک ایوان عمیق-طاق آهنگ
- به مرور تغییر کرده/اکنون ۲ ایوانی
اولین نمونه های هنر و معماری اسلامی ایران در منطقه خراسان شکل گرفت .
(قرن اول هجری و از ابتدای پذیرش دین مبین اسلام از سوی ایرانیان )
نظر به منطقه ای بودن در شیوه معماری خراسانی ، می توان آنرا از قرن اول تا چهارم هجری یعنی زمان آل بویه و دیلمیان ادامه داشته است . گروهی آنرا ادامه شیوه پارتی دانسته و در مورد مساجد ، به نام سبک شبستانی می شناسند .
مساجد اولیه اسلام در خراسان با الهام از مسجد اانبی در یک فضای چهار گوش ، با شبستانی در جهت قبله به وجود آمده است و سقف تنها شبستان آنها نیز برای ایجاد سایه بان و بعدها جلوگیری از آب باران با مصالح ساده پوشیده شده است . ( شبستانی )
مسجد النبی در زمان حضرت رسول اکرم ( ص ) در ابتدا ، از پایه ستون که از نخل خشک همان جایی که ناقه¹ ایستاد ، سایه بانی از عناصر ساده بنا گردید .
مهمترین بناهایی که در حال حاضر در این سبک در دسترس هستند به شرح زیر می باشند :
۱. مسجد جامع فهرج ( از نیمه قرن اول هجری )
۲. مسجد تاریخانه دامغان ( تاری در زبان ترکی به معنی خدا است)
۳ .اصل مسجد جامع اصفهان . ( مسجد اولیه (
۴. مسجد جامع ابرقو .
۵ .مسجد جامع نائین .
۶. مسجد جامع میبد .
۷. اصل مسجد جامع اردستان .
۸ .اصل مسجد جامع نیریز .
این مسجد در ۲۲ کیلومتری یزد سر راه قدیم یزد به کرمان است و تک مناره گلی آن از فاصله دور دیده می شود .
بنای این مسجد مربوط به قرن اول هجری و مانند مساجد صدر اسلام دارای طراحی بسیار ساده و بی پیرایه و احتمالاً جزء مساجدی است که تا کنون در ایران شناخته شده است .
سبک و شیوه معماری آن را به شیوه پارتی و خراسانی می دانند . بنا تماماً از خشت خام ساخته شده و پوشش دیوارها کاه گل است .
مسجد شبستانی است و سه دهانه دارد که دهانه میانی بزرگ تر از دو دهانه چپ و راست است . قوس ناری¹ و طاق آهنگ² است و در قسمت شمالی مسجد که در حال ویرانی بود ، مرمت شده است .
خلاصه ای از ویژگی مسجد فهرج :
۱. تک مناره گلی .
۲ .قرن اول هجری .
۳. ساده و بی پیرایه .
۴. پارتی و خراسانی .
۵. تماماً خشت خام .
۶. پوشش کاه گل
-
مسجد جامع فهرج یزد
ان را اولین بنایی می دانند که به قصد مسجد ساخته شده است، زیرا تا این زمان مساجد اکثراً بناهای تغییر کاربری یافته، مانند آتشکده های زمان ساسانی بوده اند که با ورود اسلام به ایران، با تغییراتی چند در ساختارشان به مسجد تبدیل شده اند. اما ظاهراً مسجد فهرج خود بدین منظور شاخته شده است. تا این زمان عناصر و تأثیرات معماری ساسانی بخوبی در ساخت این بنا قابل مشاهده است. پلان این مسجد همانند سایر مساجد ساخته شده در این دوره، بسیار شبیه پلان مساجد شاخته شده در قرون اولیه اسلام در کشورهای عربی بوده است، و در مجامع علمی مغرب زمین، این سبک به نام سبک عربی مشهور است.
تغییرات اندک بنا در طی قرن ها نقشه اصلی بنا را دگرگون نکرده است. نقشه مسجد از نوع شبستان ستوندار و عبارت از یک حیاط مرکزی با شستان ستوندار جانب قبله و رواق هایی در طرفین صحن مرکزی است. شبستان مسجد‚ از دو ردیف ستون چهار تایی تشکیل شده و بدین ترتیب‚ صحن مرکزی توسط یازده دهانه طاق از جهات مختلف – سه دهانه در طرف جنوب ‚ چهار دهانه در شمال و ۲ دهانه در جهات شرق و غرب – محدود شده است. دهانه مرکزی جانب قبله ‚ اندکی پهن تر از دهانه های دیگر است و بدین ترتیب ‚ مراحل اولیه شکل گیری ایوان در مساجد شبستانی به وجود می آید. عدم تقارن تعداد دهانه های جانب شمال و جنوب صحن ‚ امری غیر معمول است که در اینجا به وقوع پیوسته است. مسجد در اصل دو در ورودی در رواق شمال شرقی رو به روی محراب داشته که یکی از آنها سال ها پیش و دیگری بعد از آن بسته شده و امروزه تنها ورودی مسجد ‚ از سمت جنوب مناره و نسبتا” تازه است قسمت عمده پوشش بنا با استفاده از طاق های گهواره ای صورت گرفته و تنها در قسمت رواق شمالی که پهنای کمتری دارد از پوشش مسطح استفاده شده است
طاق ها از نوع نیمرخ بیضوی شکل اند و به طاق های دوره ساسانی بسیار شباهت دارند. پوشش راهروهای شمال شرقی ‚ نیم گنبد است که به سبک دور ساسانی اجرا شده و هر کدام از آنها‚ دو سه کنج بیضوی شکل دارند. با این که سه کنج ها شکل دوره ساسانی دارند‚ اما تنها جنبه تزئینی داشته ‚ باری را متحمل نمی شوند.
این سه کنج ها‚ از پیشکردگی خشتی ساخته شده اند طاق های مسجد بر روی جرزهای مستحکم مستطیل شکل قطور قرار گرفته‚ اما با کار گذاشتن ستونک هایی در هر یک از گوشه های آنها ‚ هم از حجم جزرهای و هم از سادگی انها کاسته شده است . کل بنای مسجد ‚ با خشت هایی بزرگ به اضلاع ۳۲*۳۲*۵ سانتی متر ساخته شده و جز در رخبام ها از آجر استفاده نشده است سطوح مختلف مسجد به نظر می رسد که در ابتدا با گچ اندود شده و دارای تزئینات گچبری به شکل پیچک ها و شکنج ها بوده است بخش هایی از گچکاری به همان صورت اصلی خود باقی مانده و قسمت های آسیب دیده با کاهگل ترمیم شدهاست.
در دوره های بعدی‚ ملحقاتی از جمله شبستانی کوچکی در جهت قبله و مناره و بنایهای کوچکتری در جانب غربی به بنا اضافه شده که مصالح ساختمانی آن با مصالح ساختمان اصلی متفاوت است . شبستان جدید ‚ با هشت طاق متقاطع پوشیده شده که این نوع طاق زنی تا قبل از قرن چهارم هجری در منطقه شناخته نشده بود . به این جهت ‚ تاریخ الحاقات نباید زودتر از قرن چهارم هجری باشد . حجره های کناری مناره به نظر می رسد که بر شالوده بناهای قدیمی تری که از بین رفته اند ‚ ساخته شده باشند . بنای اصلی مسجد با توجه به شیوه معماری و عناصر تزئینی احتمالا” مربوط به قرن دوم هجری است
-
مسجد تاریخانه دامغان:
مسجد تاریخانه در جنوب شرقی دامغان واقع شده و یکی از بهترین نمونه‌های مساجد نخستین در ایران و قدیمیترین بناهای پس از اسلام است. درباره تاریخانه و زمان ساخت بنای اولیه آن، صاحب‌نظران بسیاری بحث کرده‌اند. نویسنده مرآه البلدان، دستور ساخت تاریخانه را به امیرالمؤمنین علی(ع) نسبت داده و آندره گدار، تاریخ ساخت این بنا را اواسط قرن دوم هجری ذکر کرده است. آرتور پوپ، ساخته شدن این مسجد را بین سال‌های ۱۳۰ تا ۱۷۰هجری دانسته و محمد کریم پیرنیا تاریخ ساخت آن را حدود ۱۵۰ هجری می‌داند.
در وجه تسمیه این بنا گفته‌اند که تاری به معنای خداست و تاریخانه یعنی خدای خانه. عده‌ای بر این باورند که این مسجد قبلاً آتشکده بوده و پس از تسلط اعراب، آن را ناری‌خانه خوانده‌اند و سپس به تاریخانه معروف شده است.
این مسجد یکی دیگر از مساجد اولیه اسلام
-
مسجد جامع نائین ( شیوه خراسان):
یکی از بناهای شیوه خراسانی ( شبستانی ) است . قدیمی ترین قسمت مسجد مربوط به شبستان جنوبی است.
تغییرات زیادی در دوره های بعد از جمله در زمان آل بویه در آن دیده شده ، لذا مسجد ترکیبی است از شیوه خراسانی و رازی را نشان می دهد.
سمت چپ منبر منبت کاری شده و در قسمت فوقانی آن کتیبه ای است که قدیمی ترین تاریخ ثبت شده در بنا است. کتیبه ی در چوبی مسجد تاریخ ۷۸۴ هجری قمری را نشان می دهد.
مسجد جامع نایین از معدود مساجد اولیه شبستانی است که کمتر دستخوش تغییر و تحول شده و صورت اولیه خود را تا به امروز حفظ کرده است. این مسجد شامل صحن و شبستان هایی در سه جبهه ی آن و رواقی در جبهه ی مقابل قبله بوده است. مسجد شش ورودی داشته که در حال حاضر ورودی اصلی آن در جبهه ی جنوب شرقی قرار دارد و سر در آن احتمالا متعلق به دوره ی صفوی است. در کنار این ورودی تک منار مسجد قرار گرفته که ارتفاع آن ۲۸ متر و به صورت هشت ضلعی ساخته شده است. این مناره از آثار قرن چهارم قمری است. هنگام ورود به مسجد وارد شبستان جنوب غربی می شویم و در جبهه ی عمود بر آن شبستان دیگری قرار دارد که هر دو ما را به حیاط رهنمون می کند. چهار ضلعی حیاط در هر بدنه فضایی را به ما نشان می دهد.جبهه ی جنوب غربی به علت قرار گیری در جبهه در جهت قبله مهمترین و اصلی ترین شبستان به شمار می آید و منبر و محراب اصلی در این قسمت قرار دارد.
-
مسجد جامع نیریز ( شیوه خراسان):
