دانلود پاورپوینت آشنایی با بهداشت حرفه ای وایمنی در محیط کار

دانلود پاورپوینت آشنایی با بهداشت حرفه ای وایمنی در محیط کار
آشنایی با کلیات بهداشت حرفه ای

عنوان های پاورپوینت  آشنایی با بهداشت حرفه ای وایمنی در محیط کار  ، آشنایی با کلیات بهداشت حرفه ایعبارتند از :

تاریخچه وتعاریف وآشنایی با سازمانهای مختلف بهداشت حرفه ای در ایران وجهان
اصول خدمات بهداشت حرفه ای ونحوه ارائه خدمات بهداشتی
آشنایی با عوامل زیان آور محیط کار
عوامل زیان آور فیزیکی(صدا، نور، گرما، سرما، کار در هوای پرفشار وکم فشار، الکتریسیته)
عوامل شیمیایی( گازها وبخارات،مایعات شیمیایی، ذرات وگرد وغبارهای شیمیایی)

عوامل بیولوژیکی(بیماریهای شغلی، اثرات آلاینده هادر ایجاد بیماریها)
ایمنی در محیط کار
مسائل ارگونومیک محیط کار
سم شناسی وآشنایی دانشجویان با سموم مختلف
حوادث ناشی از کار
اصول حفاظت در محیط کار
آشنایی با استانداردها وسازمانهای مرتبط با تدوین استانداردهای شغلی

---

تکه ها و قسمت های اتفاقی از فایل  آشنایی با بهداشت حرفه ای وایمنی در محیط کار  ، آشنایی با کلیات بهداشت حرفه ای

 

هدف درس: دانشجویان با کلیات بهداشت حرفه ای وایمنی در محیط کار آشنا می شوند.
سرفصلهای درس:
تاریخچه وتعاریف وآشنایی با سازمانهای مختلف بهداشت حرفه ای در ایران وجهان
اصول خدمات بهداشت حرفه ای ونحوه ارائه خدمات بهداشتی
آشنایی با عوامل زیان آور محیط کار
عوامل زیان آور فیزیکی(صدا، نور، گرما، سرما، کار در هوای پرفشار وکم فشار، الکتریسیته)
عوامل شیمیایی( گازها وبخارات،مایعات شیمیایی، ذرات وگرد وغبارهای شیمیایی)

عوامل بیولوژیکی(بیماریهای شغلی، اثرات آلاینده هادر ایجاد بیماریها)
ایمنی در محیط کار
مسائل ارگونومیک محیط کار
سم شناسی وآشنایی دانشجویان با سموم مختلف
حوادث ناشی از کار
اصول حفاظت در محیط کار
آشنایی با استانداردها وسازمانهای مرتبط با تدوین استانداردهای شغلی

سلامت
داراي ابعاد جسماني، رواني واجتماعي است.

فرد سالم
كسي كه در تمام ابعاد سلامت احساس رفاه كامل وآسايش كند.

بهداشت
علم وهنر تامين و ارتقاء سطح سلامت فرد وجامعه
علم وهنر دستيابي به سلامتي

علوم مختلف بهداشتي
بهداشت خانواده، بهداشت مادر وكودك
مبارزه با بيماريهاي واگيردار
بهداشت مدارس
بهداشت محيط
بهداشت حرفه اي
مقدمه
علم بهداشت حرفه‌اي Occupatinal Hygiene يكي از شاخه‌هاي علوم بهداشتي بوده كه به مسائل و مشكلات شغلي مي‌پردازد. در دهه‌هاي اخير در كشورهاي توسعه يافته بعلت نياز روزافزون به حل مشكلات شغلي، رشد شاياني را به همراه داشته است و در كشورهاي در حال توسعه نيز در جهت پايداري توسعه (اقتصادي، اجتماعي، انساني) جايگاه ويژه‌اي را دارا مي‌باشد.

مساله ایمنی و بهداشت شغلی به لحاظ اخلاقی، قانونی و اقتصادی حائز اهمیت می باشد. شرکت ها برای اینکه در بازار رقابت جهانی سودآور باقی بمانند همواره تلاش می کنند. برای این شرکت ها مخاطب قرار دادن مسائل ایمنی، بهداشتی و محیط زیست ممکن است وسیله ای برای تجارت بهتر باشد.
بهداشت حرفه ای
بهداشت حرفه ای، علمی متشکل از علوم متنوع شامل مهندسی، اپیدمیولوژی (مطالعه توزیع بیماری در جمعیت)، فیزیک، آمار، زیست شناسی، میکروب شناسی، شیمی، آناتومی، فیزیولوژی و سم شناسی است.
دانشی که علومی نظیر بهداشت عمومی و محیط، کامپیوتر و روانشناسی صنعتی را به کار می گیرد.

علم وهنر تامين سلامت كارگران حرف مختلف در برابر عوامل زيان آور محيط كار واينكه:
1-فرد كارگر در كارهايي كه متناسب با قابليتهاي جسماني و رواني اوست، مشغول به كار شود.
2-بهداشت حرفه اي مي كوشد تا ازبيماريهاي شغلي پيشگيري كند.
3-حوادث شغلي را به حداقل برساند.

بهداشت حرفه ای چیست؟

عدم توجه كافي به سلامت وايمني كارگران در گذشته
رم باستان، معدنچيان واستفاده از ماسكهاي پارچه اي
بقراط در سده چهارم قبل از ميلاد، مسموميت با سرب
پلني درسده نخست ميلادي، خطرات سولفور روي، ماسك تنفسي
در سال 1567 پاراسلسوس کتاب بیماریهای شغلی معدنچیان و فلزکاران را نگاشت
در سال 1700 میلادی رامازيني، پدر طب كار، توصيه به پزشکان برای پرسش در خصوص شغلشان در حین گرفتن شرح حال نمود کتاب مشهور بیماری های شغلی را نوشت
انقلاب صنعتي و مشكلات ناشي از آن

تاریخچه بهداشت حرفه ای

تاریخچه بهداشت حرفه ای

سازمان های متولی ایمنی و بهداشت حرفه ای در کشور
وزارت کار و امور اجتماعی: براساس مادة 85 قانون كار وزارت كار مسئول حفاظت و ايمني در محيط كار )حفاظت فني وايمني، بازرسي كار(
وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی: براساس مادة 85 قانون كار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي عهده دار بهداشت و درمان کارگران گردیده است (پیشگیری از بيماريهاي حرفه اي وتامين بهداشت كار، محيط كار وكارگر)
سازمان تامین اجتماعی: با توجه به قانون، تامين اجتماعي عهده دار بيمه و تعاون كليه کارگران در موارد زیر است
حوادث ناشي از كار و بيماريهاي شغلي
حوادث و بيماريهاي غير شغلي، ازدواج، بارداري و زايمان
از كارافتادگي، بازنشستگي

شناخت، بررسي واندازه گيري عوامل زيان آور موجود در محيط كار وارائه طرحهاي كنترلي وبهسازي محيط
برنامه هاي مربوط به معاينات پزشكي كارگران
برنامه هاي مربوط به حفاظت وايمني
ايجاد امكانات درماني وكمكهاي اوليه
برنامه هاي مربوط به آموزش بهداشت كارگران
برنامه هاي مربوط به تغذيه كارگران
برنامه هاي مربوط به نوتواني

ILO:International of labor office
WHO:Word Health Organization
OSHA:Occupational Safety and Health Adminstration
ACGIH:American Conference Of Govermental Industrial Hygienists
NIOSH:National Institute for Occupational Safety and Health

عوامل زيان آور محيط كار
1-عوامل زيان آور فيزيكي
سرما، گرما، صدا، ارتعاش، نور، فشار هوا، تشعشعات، جريان الكتريسيته، ميدانهاي مغناطيسي
2- عوامل زيان آور شيميايي
مواد شيميايي(گرد وغبار، آئروسل، گازها وبخارات، حلالها و …)
3-عوامل مكانيكي:
ايمني ماشين آلات ومحيط كار

4- عوامل زيان آور بيولوژيكي
ويروسها، قارچها، باكتريها، انگلها وريكتزياها

5-عوامل زيان آور ارگونوميكي
حمل ونقل دستي بار، وضعيت نامناسب بدني در هنگام كار، عدم تناسب فرد با كارش، نوبت كاري، استرس و ….

مقدار مجاز عوامل زیان آور محیط کار
TLV:Threshold Limit Value(ACGIH)
MAC:Mazimum Allowable Concentration(کشورهای بلوک شرق)
PEL:Permissible Eposure Limit(OSHA)
REL:Recommended Exposure Limit(NIOSH)
OEL:Occupational Exposure Limit(انگلستان)
AOE:Allowable Occupational Exposure(ایران)

چرابرای عوامل زيان آور محيط كار مقادير مجاز تماس درنظر گرفته شده است؟

عدم امكان حذف كامل عوامل زيان آور محيط كار
عدم توجيه اقتصادي

مقادير مجاز مواجهه یا تماس:

1- راهنما هستند
2- نبايد: به عنوان حدي تصور شود كه در غلظتهاي كمتر از آن كارگر در سلامت كامل ودر بيشتر از آن خطر ومسئوليتي متوجه او خواهد بود.
3-نبايد در ارزيابي يا كنترل آلودگي هواي شهرها استفاده شود.
4-نبايد در كشورهايي كه شرايط كار در آنها با كشورهاي تعيين كننده اين حدود متفاوت باشد، استفاده شود.

عوامل زيان آور فيزيكي محيط كار
صدا
تعريف عاميانه:يك صوت ناخواسته يا اغتشاشات صوتي محيط
علمي: محصول تبديل انرژي يا يكي از اشكال اتلاف انرژي است.
(ارتعاش، گرما)

صوت
شكلي از انرژي است كه توسط سازوكار شنوايي قابل تشخيص باشد.
نوسان فشار هوا در يك محيط كشسان

انتقال صوت:
وقتي يك موج صوتي در يك محيط بوجود مي آيد؛ سبب تغيير مكان تعدادي از مولكولهاي تشكيل دهنده آن محيط نسبت به وضع عادي آن شده و اين تغيير مكان منجر به نوسان ذرات آن محيط مي شود: موج صوتي منتقل مي شود.
صوت به وسیله میزان فشار تولید شده بصورت موج صوتی منتقله از طریق هوا اندازه گیری می شود. واحد اندازه گیری پاسکال است.
کمترین فشار صوت قابل شنیدن توسط گوش انسان 20 میکرو پاسکال است. به علت بزرگی گستره شنوایی، صدا بر اساس dB اندازه گیری می شود، که یک نسبت لگاریتمی است.

انواع صدا از نظر مشخصات بينابي (بیناب شنوایی)

1- صدابا باند پهن:صدايي كه در يك باند پهن بسامد توزيع
مي شود.(تخليه صدا از كمپرسورهاي توليد باد)
2-صدا با باند باريك: صدايي كه در يك باند پهن بسامد توزيع مي شود (اره نجاري، رنده نجاري، فن)
3-صداي كوبه اي: تكرار آن در كمتر از يك ثانيه است.(پرس)

كميتهاي فيزيكي صوت
توان صوت: مقدار انرژي صوتي كه در واحد زمان بوسيله منبع صدا توليد مي شود.
زمان/انرژي=وات j/s=w

شدت صوت: مقدار انرژي صوتي كه در واحد زمان از واحد سطحي عمود برامتداد انتشار صوت عبور مي كند.
I=W/A w/m2

 

…دانلود پاورپوینت آشنایی با بهداشت حرفه ای وایمنی در محیط کار
آشنایی با کلیات بهداشت حرفه ای

پيش گيري از اثرات صدا
1- روشهاي كنترلي مكانيكي و مهندسي
2-روشهاي مديريتي واداري
گردشي كردن كار
انتخاب كارگر مناسب
معاينات دوره اي
استفاده از وسايل حفاظت فردي

ارتعاش
يك حركت نوساني حول نقطه تعادل است. تمام اجسامي كه داراي جرم و خاصيت كشساني مي باشند، قادر به ارتعاش
هستند.
انواع ارتعاش دوره اي ساده

مختلط غير دوره اي

ارتعاش دوره اي ساده: جسم نوسان كننده، حركات منظم وپي در پي نوساني حول نقطه تعادل انجام مي دهد.
ارتعاش دوره اي مختلط:شكل ساده سينوسي ندارد، ولي به طور منظم تكرار مي شود.
ارتعاش غير دوره اي: آهنگ مشخصي ندارد.

چرا اثرات ارتعاشات بر حسب فركانس وارد بر بدن تقسيم بندي مي شود؟
اگر بدن توسط يك محرك ارتعاشي قوي وبا فركانسي نزديك به فركانس هاي طبيعي خود مرتعش شود، تخريب ناشي از تشديد ارتعاش رخ مي دهد.

عوامل موثردر اندازه گيري ارتعاش:
بسامد
دامنه
جهت
زمان

انواع ارتعاش بر مبناي تاثير بر بدن دست وبازو
تمام بدن

ارتعاش تمام بدن
در وسايل ترابري هوايي ،زميني،ساختمانها
در گستره بسامد1تا20
اثرات فيزيولوژيكي ورواني ارتعاشات مكانيكي در انسان در اثر به نوسان درآمدن اجباري اندام ها، بافتهاي بدن است.
بيماري حركت(درياگرفتگي): در اثر تكانهاي آهنگين يا نامنظم در جهت هاي گوناگون
علائم: سردرد، تهوع، استفراغ وسرگيجه

عوارض ارتعاش تمام بدن:
افزايش خفيف مصرف اكسيژن به همراه با سريع شدن ريتم تنفس
انقباض عضلات گردن
اختلالات بينايي
اشكال در حفظ تعادل واختلالات رفتاري
دردهاي مزمن پشت وكمر در رانندگان با سابقه كار15 سال به بالا
آسيب نواحي پايين نخاع

ارتعاش دست وبازو

بوسيله ابزار الكتريكي وبادي(هواي فشرده) كه كارگران به طريقي اين دستگاهها را در دست نگه مي دارند ومتحمل لرزش هاي شديد ميشوند.

عوارض: آسيبهاي نسوج نرم دست
كاهش كلسيم استخوانهاي كف دست و استئوآرتريت مفاصل دست
بيماري سپيد انگشت: كم خوني موضعي انگشتان دست

روشهاي جلوگيري از عوارض ارتعاش
1- روشهاي كنترلي مكانيكي و مهندسي
2-روشهاي مديريتي واداري
گردشي كردن كار
انتخاب كارگر مناسب
معاينات دوره اي
استفاده از وسايل حفاظت فردي

انواع صوت
مافوق صوت
مافوق صوت به طور گسترده ای در پزشکی کاربرد داشته است. در معاینات تشخیصی شامل عکس از لگن، شکم، بارداری، اکو از قلب، کاربردهای درمانی شامل رشد استخوان، بازسازی بافت نرم، تخریب سنگ های کلیوی و برداشت تومور مورد استفاده قرار گرفته است. کاربردهای صنعتی آن شامل جوشکاری، پاکسازی، تست های غیر مخرب، امولسیون سازی(عصاره گیری) و همچنین در محصولات مصرفی نظیر دتکتورهای متحرک، دفع آفت است. منابع طبیعی مافوق صوت خفاش ها، دلفین ها و … است.
مخاطرات امواج
مادون صوت به واسطه منابع طبیعی مثل زلزله، طوفان همراه با آذرخش، باد و امواج ایجاد می گردد. منابع مصنوعی مادون صوت شامل انفجار، کمپرسورها، فن های سرعت پایین، توربین های بادی، قطارها و نوسانات ساختمانی باشد.
در سطوح مواجهه بالا، مافوق صوت قادر به ایجاد آسیب دائمی در بافت های بیولوژیکی است، شامل اثرات تراتوژنیک، گرمایش سراسری و …. در سطوح پایین می تواند برای اهداف تشخیصی مورد استفاده قرار گیرد.
مادون صوت با شدت پایین نشان داده شده است که سرعت یا آهنگ ترمیم بافت را بدنبال آسیب بخصوص در ارتباط با شکستگی استخوان افزایش می دهد.
مخاطرات امواج مادون صوت و ماوراء صوت
دندانپزشکان و متخصصین دندانپزشک به طور پیوسته از تجهیزات پاک کننده اولتراسونیک (مافوق صوت) در فرایند مراقبت درمانی استفاده می کنند.
وسایل اولتراسونیک بزرگترین خطر بالقوه برای سیستم شنوایی در دندانپزشکی مطرح گردیده اند.
در مطالعات بیان گردیده است که امواج مادون صوت و ماوراء صوت می توانند با بافت های بیولوژیکی به واسطه فرایندهای مکانیکی و حرارتی واکنش نشان دهند.

Ultrasonic hearing was possible in humans but only by bone conduction.
Humans can detect ultrasound up to at least 100 kHz, but perception generally requires direct contact of the source with the body.

روشنایی

ماهيت نور
بيناب امواج الكترومغناطيس
طول موج نور مرئي
حداكثرحساسيت چشم انسان به نور
انواع سلولهاي بينايي در چشم انسان

روشنايي محيط كار
اهميت بينايي واهميت روشنايي مناسب در ديدن اشيا

طيف نور مرئي

1-حفاظت از بينايي كاركنان
2- كاهش عوامل خستگي
3- جلوگيري از حوادث ناشي از كار
4- افزايش بازده كار
5- بهبود كيفيت فرآورده

ويژگي هاي روشنايي مناسب

1- نور كافي باشد
2- نور از نظر توزيع مطلوب باشد.
3- درخشندگي سطوح سبب چشم زدگي نشود.
4- سايه هاي مزاحم موجود نباشد.

عوامل مؤثر بر ديدن:
علاوه بر سلامتي چشم عوامل زير در روئيت اشياء و تصاوير نقش اساسي دارند:

1- شدت روشنايي
2- اندازه شئ يا تصوير
3- طول زمان روئيت
4- طول موج نور يا طيف بازتابي
5- ضریب انعكاس سطوح
6- تباين
ضريب انعكاس نور برخي مصالح و رنگها
كميات سنجش روشنايي
1- شار نوري منبع:
میزان نور منتشر شده از یک منبع را شار نوری می گویند. میزان نور یا شار نوری که از هر استرادیان زاویه فضایی خارج شود، واحد شار نوری یا یک لومن نامیده می شود.

شدت روشنايي با نماد E ، عبارتست از ميزان شارنوراني دريافت شده توسط يك سطح معين مي‌باشد، واحد‌هاي آن فوت كندل fc و لوكس Lux مي‌باشد. واحد بين‌المللي شدت روشنايي لوكس lux است.لوكس، روشنایی ایجاد شده به وسیله شار نوری یک لومن بر روی سطحی برابر با یک متر مربع را لوکس گویندفوت‌كندل: روشنایی سطحی معادل یک فوت مربع که شار نوری مساوی یک لومن را به طور یکنواختاز فاصله یک فوتی از منبع نور دریافت می کندfc = 11 luxE: شدت روشنایی (لوکس)I: شدت نور (کاندلا)d: فاصله منبع نور تا نقطه الف (متر) : زاویه بین سطح دریافت کننده نور و سطح افق (درجه)
در محيط‌هاي مسكوني، تجاري، عمومي و صنعتي براي آسايش افراد، شدت روشنايي در جداول مخصوصي بيان گرديده است. حداقل شدت روشنايي قابل قبول 50 لوكس مي باشد
درخشندگی عبارت است از شدت نور منتشر شده از یک منبع در جهت عمود بر چشم. اگر سطح بر چشم عمود نباشد، درخشندگی از رابطه زیر محاسبه می گردد: L: درخشندگی سطح یا منبع (کاندلا بر متر مربع)I: شدت نور منتشر شده از سطح یا منبع (کاندلا)A: سطح جسم یا منبع منتشر کننده نور (متر مربع) : تصویر Aروی سطح عمود بر جهت تابش است (متر مربع)واحد اصلي اين معيار cd/m2 يا nit است.

5- ضريب بهره نوري
ضريب بهره نوري و الكتريكي لامپهاي متداول
6. تباين
تباين بين جسم و زمينه طبق تعريف برابر است با اختلاف نسبي درخشندگي جسم و زمينه.

L1 درخشندگي زمينه و L2 درخشندگي جسم است.
ديد خوب زماني رخ مي‌دهد که تباين درخشندگي بين اجسام موجود در محيط زياد مي‌باشد.

انواع كارها از نظر نياز به روشنايي
خيلي دقيق
دقيق
نيمه دقيق
خشن

استانداردهاي روشنايي محيط كار

منابع تامين روشنايي
سيستمهاي تامين روشنايي:
تامين روشنايي با بكارگيري منابع طبيعي يا مصنوعي انجام مي‏گردد.
اولويت با منبع طبيعي خورشيد است اما كار در مكانهايي با عمق زياد و يا در ساعات نامناسب امكان استفاده از روشنايي خورشيد را محدود و گاه غيرممكن مي نمايد لذا مي توان به روشهاي فني و با استفاده از اصول طراحي فني با استفاده از منابع الكتريكي روشنايي كافي و مطلوبي را تأمين نمود.

موثرترين مساحت سطح شيشه پنجره ها نسبت به سطح كف كارگاه به منظور ايجاد پراكندگي يكنواخت نور
نوع كار نسبت مساحت شيشه به مساحت كف
كارهاي ظريف ودقيق 1/5-1/3
كارهاي معمولي 1/7-1/5
انبار 1/10
اصول طراحي روشنايي طبيعي

اصول طراحي روشنايي طبيعي (ادامه)
انواع لامپ:
لامپ ها را بطور كلي به دو دسته تقسيم مي كنند:

1-لامپ هاي رشته اي incandescent lamp

2-لامپ هاي تخليه در گاز discharge lamp

زير گروههاي لامپهاي متداول
مشخصه هاي اصلي لامپ ها:

1- ضريب بهره نوري
2- عمر لامپ- كه براساس هزار ساعت كاركرد تعيين مي شود
3- درخشندگي لامپ – لامپ هايي كه در ارتفاع كم قرار مي گيرند بايد درخشندگي پائيني داشته باشند.
4-رنگ دهي لامپ: رنگ دهي بيان كننده امكان ديد تفكيكي رنگها در زير نور يك منبع نسبت به نور خورشيد است. نور خورشيد رنگ دهي 100% دارد.
….
ب – انتخاب وسيله مناسب اندازه‏گيري و كاليبراسيون
ج – گردآوري اطلاعات مورد نياز از محل و نيازهاي استفاده كنندگان
د – زمان اندازه‏گيري
ه – تعيين روش مناسب اندازه‏گيري
و – شناخت و توجه به استانداردهاي روشنايي عمومي و موضعي

اندازه گيري روشنايي به دو صورت کلی انجام مي گيرد:- اندازه گيري و ارزيابي روشنايي عمومي – اندازه گيري و ارزيابي روشنايي موضعي
اندازه گيري روشنايي موضعي:

اندازه‏گيري موضعي در محل كار كارگر و نيز دقيقا بايستي در محل ديد كارگر انجام شود مثلا اگر ميز كار است روشنايي روي ميز كار اندازه‏گيري گردد زاويه‏ها و فاصله‏ها دقيقا بايستي مراعات گردد و اندازه‏گيري با حضور كارگر انجام شود تا در صورت وجود نيم‏سايه يا عوامل ديگر شرايط عيناً لحاظ گردد.
1- وقتي تنها يك منبع موجود باشد (جهت مطالعه)

شرايط جوي محيط كار
گرما
سرما
رطوبت
جريان هوا

اهمیت شرایط جوی

از سه دیدگاه حائز اهمیت است:
الف ) ديدگاه ايمني: براي مشاغل سنگين یا فیزیکی شرايط جوي نامناسب تنش زا میباشد كه باعث افزايش ضريب خطا و درنتيجه حادثه مي شود
ب)ديدگاه بهداشتي: كه ميتوان به بيماريها و اختلالات ناشي از گرما و سرما اشاره كرد. كرامپهاي عضلاني، خستگي مفرط ناشي از گرما، شوك گرمايي، هيپوترمي، سرمازدگي و يخ زدگي نمونه هايي از اين اختلالات مي باشند
ج ديدگاه آسايشي: عدم تناسب فاكتورهاي جوي با فعاليت كاركنان موجب افزايش تاثير فشار، افزايش استرسهای متفاوت، خستگي زودرس و كاهش راندمان مي گردد.

گرما در محيط كار
منابع توليد حرارت در محيط كار: ماشين آلات وابزار، فرايندهاي توليد، سيستم هاي روشنايي، شرايط جوي خارج از محيط كار، انسان

راههاي تبادل حرارت بدن با محيط كار
1- جابجايي: انتقال گرما بين بدن و هواي محيط كار
2- تابش:ميزان انرژي كه در اثر تابش از اجسام ساطع مي شود.
3- تبخير: تبخير عرق از نظر فيزيولوژيك

4-متابوليسم: گرماي ناشي از متابوليسم مواد غذايي
5-گرماي هدايتي: در اثر تماس با سطوح گرم ياسرد
6-متفرقه: نوشيدن مايعات گرم يا سرد، تنفس، دفع مواد زائد
کمیت های اندازه گیری شرایط جوی محیط کار
دمای خشک: توسط دماسنج معمولی اندازه گیری می شود
دمای تر: پایین ترین درجه حرارتی است که بتوان هوا را (در فشار ثابت) با تبخیر آب خشک نمود. توسط دماسنج تر اندازه گیری می شود.
دمای تابشی: توسط دماسنج گوی سان اندازه گیری می شود
رطوبت نسبی: عبارتست از فشار بخار آب در هوا به فشار بخار آب اشباع شده در همان درجه حرارت. توسط رطوبت سنج اندازه گیری می شود.
فشار هوا: ناشی از فشار وارده از جو زمین در اثر نیروی وزن آن بر سطح زمین است
سرعت جریان هوا : توسط بادسنج پره ای، ونتوری، دماسنج کاتا (مستقل از جهت سرعت را اندازه گیری می نماید و کاربرد بیشتری برای اندازه گیری سرعت جریان هوا در محیط کار دارد)

فرمول های محاسباتی برای میزان تبادل حرارت بدن با محیط(برای مطالعه)
میانگین دمای تابشی C°
مقدار انرژی مبادله شده از طریق تابش (کیلو کالری بر ساعت)
مقدار گرمای مبادله شده از طریق جابجایی (کیلوکالری بر ساعت)
مقدار گرمای از دست رفته از راه تبخیر عرق (کیلوکالری بر ساعت)

تنظيم دماي بدن:
تنظیم دمای بدن بوسیله مراکزی در هیپوتالاموس انجام میگیرد

سازوكارهاي كاهش دهنده درجه حرارت بدن:
1- انبساط رگهاي خوني وپوست
2- تحريك غدد عرق
3- مهار سازوكارهاي توليد حرارت (مثل لرزيدن وتوليد حرارت شيميايي(متابوليسم)

سازوكارهاي افزايش درجه حرارت بدن
1- انقباض رگهاي پوست
2- سيخ شدن موهاي بدن
3- افزايش متابوليسم ولرزيدن

نمايانگرهاي تنش گرمايي:
دماي داخلي بدن، ميزان عرق، تعداد ضربان قلب و ميزان تبخير عرق

عوارض ناشي از گرما

1- اختلالات عصبي ورواني: ناراحتي، بي علاقگي نسبت به كار، كاهش بازده كاري، اختلال در قضاوت وافزايش تعداد اشتباه افزايش حادثه هاي شغلي
2-عوارض پوستي: میلير قرمز در اثر اختلال عمل غدد مترشحه عرق، بثورات قرمز رنگ خارش دار
3- كرامپ عضلاني: كاهش سديم بدن در اثر تعريق زياد، از ماهيچه هاي دست و بازو شروع و سپس در ماهیچه های پا و قسمتهاي بالاي شكم ادامه مي يابد.

عوارض ناشي از گرما (ادامه)

4- ضعف يا خستگي گرمايي:اگر كاهش آب بدن به 5تا8 درصد وزن بدن برسد؛خستگي، بي حالي، رنگ پريدگي، گيجي، پوست سرد ومرطوب، افزايش دماي بدن تا39/5 درجه وكاهش فشار خون
5- گرمازدگي:
بعد از فعاليت شديد در محيطهاي خيلي گرم، با شروع ناگهاني، بيهوشي بيمار، پوست بدن بيمار بسيار خشك وگرم، نبض تند، دماي حرارت بدن تا 5 درجه بالاتر از دماي معمول وبيشتر، احتمال مرگ يا آسيب هاي غير قابل برگشت مغز، كليه و كبد

شاخص های نمایانگر تنش گرمایی
این شاخص ها برای بیان اثر ترکیبی عوامل گوناگون موثر در شرایط جوی و همچنین عوامل فیزیولوژیک و فردی در تنش گرمایی مورد استفاده قرار می گیرند
شاخصهاي مورد استفاده براي سنجش وضعيت تنش هاي گرمايي در قالب دو طبقه كلي زير قابل بحث است:

شاخص های تجربی (مثل: ET&CET&P4SR&WBGT)
شاخص های تحلیلی (HIS , AET)
شاخص دمای تر گوی سان
دمای هوا به تنهایی نمی تواند شاخصی برای استرس حرارتی تلقی گردد. دما و سایر فاکتورهای مهم شامل انرژی تابشی، سرعت باد و رطوبت در استرس حرارتی سهیم هستند. برای تعیین اثر کلی این فاکتورها ترکیبی از اندازه گیری ها باید انجام شود. دمای تر گوی سان (WBGT) شاخصی است که برای ارزیابی استرس گرمایی معرفی شده است. شامل سه دما است:
شاخص دمای تر گوی سان
پس از محاسبه شاخص دمای تر گوی سان WBGT ، باید نسبت کار به استراحت کارگر برآورد گردیده و سپس با حد مجاز ارائه شده مقایسه گردد:

روشهاي كنترل گرما
1-اقدامات مهندسي:
تهويه عمومي
كاهش ميزان گرماي تابشي
2-اقدامات مديريتي:
كاهش فعاليت بدني
معاينات كارگران
آموزش كارگران
سازش كارگران با گرما
3- تجهیزات حفاظت فردی
سرما در محیط کار
کارگرانی که در فضای باز کار می کنند نظیر کارگران کشاورزی، راه سازی، جنگلبانی و کارگران ساختمانی و کارگران سردخانه ها در معرض سرما قرار دارند

واکنش های فیزیولوژیک بدن در برابر سرما عبارتند از:
الف) انقباض رگ های محیطی
ب) لرز عمومی

حدود مجاز تنش سرمایی: برای پیشگیری از کاهش دمای عمقی بدن (هیپوترمی) به کمتر از 26 درجه سانتی گراد، برای پیشگیری از آسیب سرما به قسمت های انتهایی بدن (دست ها و پاها)
نمایانگر درجه حرارت سرمایی معادل
دو عامل در ارزشیابی سرما اهمیت دارد:
سرعت جریان هوا
درجه حرارت

این شاخص با استفاده از شکل قابل محاسبه بوده و از آن برای ارزیابی اثرات سردکنندگی توام باد و درجه حرارت هوا بر روی پوست و حد مورد نیاز عایق بودن لباس جهت حفظ درجه حرارت عمقی بدن استفاده می شود

عوارض ناشی از سرما
کهیر
سرخی
سرمازدگی

تدابیر حفاظتی
کم کردن ساعت مواجهه (انجام فعالیت مقدماتی در فضای گرم)
استفاده از اتاقک های مخصوص و گرم برای تعمیرات
استفاده از چادر مخصوص برای کارهای ساختمانی
تنظیم برنامه کار و استراحت
استفاده از نوشیدنی و غذاهای گرم
عدم استفاده از افراد مبتلا به اختلالات عروقی یا دارای سابقه سرما زدگی، معتاد و … برای کار در فضای سرد

فشار هوا
كاهش فشار هوا
اثر انبساط هوا در گوش: اوتيت بارومتريك
اگر فشار هواي خارج بيشتر از هواي گوش مياني باشد و پرده صماخ به طرف گوش مياني برجسته شود.
در دستگاه تنفس: افزايش دفعات تنفس و حجم هواي تنفسي
در دستگاه گردش خون: در ابتدا افزايش ضربان و فشار خون، افزايش هموگلوبين وگلوبولهاي قرمز وپلاكت، در ادامه كمبود اكسيژن در خون باعث كاهش ضربان قلب وسپس ايست قلبي

فشار هوا
در سطح دريا760 ميلي متر جيوه
در ارتفاع 5500متري فشار هوا نصف ودر ارتفاع16000متري يك دهم
تا ارتفاع 3000 متري باعث ناراحتي نمي شود.

كاهش فشار هوا
سازگاري با كاهش فشار اكسيژن در ارتفاعات
افزايش شديد تهويه ريوي
افزايش تعداد گلوبولهاي قرمز خون
افزايش ظرفيت ريه
افزايش تعداد رگها ومويرگها در بافتهاي بدن
افزايش قدرت سلولها براي مصرف اكسيژن

اختلالات ناشی از كاهش فشار هوا در خلبانان
انبساط گازهاي آزاد وكاهش حلاليت گازها در مايعات بدن
در ارتفاع بيش از 7000متر
1-اثر خروج گازهاي محلول از مايعات بدن(آئروآمبوليزم)
خروج ازت
خروج اكسيژن
خروج دي اكسيد كربن
2- اثرات انبساط هوا و گازهای موجود در حفره های بدن
3- اختلالات ناشی از کاهش نسبی اکسیژن هوا (افزایش دفعات و حجم تنفس و افزایش ضربان قلب و فشار خون، گلبول قرمز، هموگلوبین و پلاکت)

عوارض ناشي از كار در فشار زياد هوا
به علت افزايش هوا در اطراف فرد براي جلوگيري از روي هم خوابيدن ريه هاي فرد، بايد هوا را با فشار . زياد تنفس كند. درمعرض قرارگرفتن فشارهاي فوق العاده زياد گازهاي حبابچه اي افزايش زياد حلاليت گازها در مايعات وبافتهاي بدن ، مخصوصا ازت در خون وبافتهاي چربي
عمق 30متري ناركوز ازتي يا مستي اعماق
مسمومیت با اکسیژن در فشار زیاد

دانلود پاورپوینت آشنایی با بهداشت حرفه ای وایمنی در محیط کار
آشنایی با کلیات بهداشت حرفه ای
افزايش گاز اكسيژن خون: گزگز، مورمور شدن انگشتان دست وپا، اختلالات بينايي، توهمات شنوايي، اختلال شعور
افزايش گازCO2: افزايش اثر ازت و اكسيژن

اگر غواص يكباره از عمق به سطح بياييد:
آئروآمبوليسم
اثرات آئروآمبوليسم:
در ريه: فشار به ديواره كيسه هاي هوايي پارگي كيسه هاي هوايي پنوموتراكس مرگ
اختلالات عضوي: گرفتگي رگها در اثر آزاد شدن حبابهاي گازي در رگهاي خوني
در مفاصل: درد
درد مفصل زانو وشانه

پيشگيري از عوارض فشار زياد وكم
اقدامات فني:
تهيه برنامه زمان بندي صعود غواصان به سطح آب
در نظر گرفتن اتاقكهاي تحت فشار
در نظر گرفتن مخلوط هليوم- اكسيژن بجاي اكسيژن-ازت
اقدامات پزشكي: انتخاب كارگر(اعتياد به الكل، بيماري قلبي-ريوي، سن 35 به بالا)

پرتوها
پرتو: شكل از انرژي كه در خلا يا در ماده منتشر مي شود. برخی دارای جرم و برخی فاقد جرم اند (اشعه ایکس و گاما)

انواع پرتوها
1- ذره اي
آلفا، بتا، نوتروني
2- غير ذره اي
الكترومغناطيسي

انواع پرتوها
يونساز
1- الكترومغناطيسي: ايكس، گاما
2- ذره اي: آلفا، بتا، پروتون، الکترون و پروتون (دارای بار الکتریکی)، نوترون(فاقد بار الکتریکی)
غير يونساز
UV,VIS.IR,MW

ساختار اتم
ایزوتوپ چیست؟
ایزوبار چیست؟
رادیواکتیویته چیست؟
نیمه عمر چیست؟
منابع طبیعی تشعشعات

ذرات و فوتون هایی با انرژی بالا که اتمها و مولکولها را در طی میسرشان در یک رسانه یا واسطه یونیزه می نمایند، پرتو یونیزان خوانده می شوند. برای مثال ذرات a, b, g و پرتوهای کیهانی و اشعه x، پرتو یونیزان هستند.
پرتوهای یونیزان بیماریهایی نظیر سرطان و مرگ را ایجاد می نمایند. اثر پرتو در سلامتی و ایمنی مورد توجه است.
پرتو یونیزان می تواند همچنین در صنعت برای مقاصد مختلفی مورد استفاده قرار گیرد.
نور و ماکروویو که اتمها و مولکول ها را یونیزه نمی کنند، پرتو غیر یونیزان خوانده می شوند.
پرتوهای یونیزان در برابر پرتوهای غیر یونیزان
Ionizing Radiation
پرتوهای یونیزان
پرتوی که انرژی کافی برای جابجایی یا برداشتن الکترون از اتمها یا مولکولها در مسیر عبورش از میان جسم را دارد.
مثال ها: x-rays, gamma rays, beta particles, and alpha particles
Non-Ionizing Radiation
پرتو غیر یونیزان
پرتویی که انرژی کافی مشابه پرتو یونیزان نداشته و نمی تواند الکترون ها را از اتمها یا مولکولها جابجا نموده یا بردارد
مثال ها: light, lasers, heat, microwaves, and radar

پرتوهاي يونساز
در صورت ورود به يك محيط مادي، در اثر برخورد با اتم هاي تشكيل دهنده آن، باعث خارج كردن الكترون از مدار اتم مي شوند والكترونهاي خارج از مدار نيز يكسري يونهاي مثبت ومنفي و راديكالهاي آزاد را ايجاد مي كند.

پرتو آلفا: اين ذرات به وسيله ميدان مغناطيسي منحرف مي شوند وداراي جرمي برابر 4 واحد اتمي هستند. به وسيله عناصر راديواكتيو سنگين منتشر مي شود.

پرتو بتا: داراي بار الكتريكي مثبت (پوزیترون) يا منفي (نگاترون) است. نفوذي بيشتر از آلفا دارد و قدرت يونسازي كمتر از آلفا
در ایزوتوپهایی که نسبت نوترون به پروتون در آنها زیادتر از حد معمول است= گسیل نگاترون یا بتا منفی (عدد جرمی بدون تغییر ولی عدد اتمی یک واحد افزایش دارد)
در ایزوتوپهایی که نسبت نوترون به پروتون در آنها پایین تر از حد معمول است= گسیل پوزیترون یا بتا مثبت (عدد جرمی بدون تغییر ولی عدد اتمی یک واحد کاهش دارد)

نوترون: فاقد بار الكتريكي است. با بمباران عناصر مناسبي مثل آلومینيوم و بريليوم بوسيله ذرات آلفا توليد مي شود. در راكتورهاي هسته اي توليد مي شود.
پرتوهاي الكترومغناطيسي: از ميدانهاي الكتريكي ومغناطيسي تشكيل شده كه بر يكديگر وبر جهت انتشار عمود مي باشند.
مواد رادیواکتیوانواع تشعشعات
پرتوهای ایکس و گاما
پرتوهای گاما و ایکس در اصل شبیه هستند، به استثناء منبع تولیدشان. منشا پرتوهای گاما از هسته و منشا پرتوهای ایکس از خارج از هسته اتم است.
این پرتوها فاقد جرم و بار الکتریکی بوده و بسیار نافذ هستند
این پرتوها مشابه پرتو مرئی (پرتو الکترومغناطیس) هستند، فقط با انرژی بیشتر
بیشتر به عنوان خطر خارجی نسبت به خطر داخلی مورد ملاحظه قرار می گیرند.
هر دو پرتو برای عکسبرداری از بیماران حائز اهمیتند
تولید پرتو ایکس
روشهای تولید پرتو ایکس:
الف- کاهش ناگهانی سرعت الکترون های سریع
ب- خارج نمودن یک الکترون از مدار داخلی اتم به وسیله الکترون های سریع

…

Radiation Equivalent in Man-REM-
انواع مختلفی از پرتوهای یونیزان اثرات بیولوژیکی با درجات مختلفی را ایجاد می نمایند، حتی اگر سطح برابری از انرژی را منتقل دهند (همان تعداد ارگ)
برای ایجاد سنجش جامع، راد RAD، در فاکتور ویژه کیفیت برای نوع پرتو یونیزان برای تعیین دز معادل بیولوژیکی ضرب می گردد.
میزانی که افراد در معرض قرار می گیرند (مثل ساعت منظم از دوره زندگی) همچنین بر سطح آسیب بیولوژیکی موثر است
از یک دزیمتر برای سنجش دز معادل استفاده می شود.
برخی از شاغلین در معرض خطر مواجهه با پرتوها
رادیولوژیست ها
معدنچیان اورانیوم
کارکنان سازمان انرژی اتمی
دندانپزشکان و پزشکان
کارکنان هواپیمایی
بیولوژیست ها
داروسازان و استریل کننده گان
Biological EffectsExposure above permissible levels may result in:
اثرات بدنی
اثرات جسمانی
ممکن است تاخیری یا فوری باشد
اثرات ژنتیکی
تولید کودک ناقص الخلقه به لحاظ تابش به سلول های تولید مثلی قبل از بارداری

اثرات تراتوژنیک
سرطان یا ناهنجاری های مادرزادی به لحاظ مواجهه با پرتو برای جنین در رحم

اثرات بيولوژيكي پرتوهاي يونساز
1- اثرات زودرس
2- اثرات دير رس

اثرات زود رس: در مدت چند ساعت يا چند هفته رخ ميدهد. اگر دوز جذبي بيش از 100 راد باشد.
1- ضايعات مراكز خونساز: حساس ترين دستگاه بدن كه با دوز كمتري سبب مرگ موجود زنده مي شود.
مراكز خونساز از سلولهاي خوني تهي مي شود.

2- ضايعات دستگاه گوارش: اختلالات خوني، اسهال شديد، استفراغ، كاهش وزن، عفونت داخلي

3- ضايعات سيستم اعصاب مركزي: عدم تعادل عصبي، ناهماهنگي وبي نظمي حركت ماهيچه ها مرگ

4-اثر بر سلولهي خوني: افت گلوبولهاي قرمز وسفيد

ضايعات دير رس
اثرات ژنتيكي( موتاژنيكي): بهم زدن ترتيب استقرار بازهاي آلي درDNA
آسيب نقطه اي: ناهنجاري كروموزمي
كاهش عمر: در برابر هريك گري يك درصد كمتر مي شود.

آب مرواريد: در كاركنان نيروگاههاي هسته اي كه به مدت طولاني در برابر پرتوگيري كم مي باشند. بازماندگان بمبارانهاي اتمي ژاپن (نوترونها بیشتر باعث آب مروارید می شوند)
سرطان: پرتوشناسان، پزشكاني كه در آغاز شناسايي پرتو ايكس بودند، دختراني كه ساعتهاي شب نما را با راديوم رنگ مي كردند.

كنترل تشعشعات يون ساز
1-اقدامات پزشكي
معاينات قبل از استخدام: افراد با بيماريهاي خوني وپوستي، اختلالات ريوي
معاينات دوره اي، نوع پرتو گيري، ميزان دريافت
2- اقدامات مهندسي: اصول حفاظت در برابر پرتوها
فاصله
زمان
حفاظ گذاري (τ: ضریب عبور پرتو از شیلد)
كنترل وبازرسي
حفاظت در برابر منبع خارجی
سه قانون اصلی برابر حفاظت در برابر پرتودهی خارجی وجود دارد:
زمان
فاصله
حفاظ گذاری
حفاظت دهی در برابر پرتوهای ایکس و گاما

تشعشعات غير يونساز
UV:در طول موج400-200 نانومتر
در واكنشهاي فتوشيميايي اهميت دارد.
اثرات پوستي:سوختگي، سرطان پوست
اثرات چشمي: التهاب قرنيه و ملتحمه
پيشگيري:
پوشش مناسب
نصب حفاظ در اطراف مولد اشعه
حفظ فاصله

IR: در طول موج mm1-nm 750
كوره هاي ذوب، شيشه سازان، ليزرهاي گاليوم آرسنيد
عوارض: سوختگي پوست، كاتاراكت در شيشه سازان
درمان: عينك مناسب
امواج ماكروويو و راديويي: در طول موج بيش از1m
كاربرد: مخابرات، راديو وتلوزيون، اجاقهاي ماكروويو، رادار

عوارض:
سوختگي در اثر جذب اشعه
كاتاراكت
اثر بر گنادها يا دستگاه توليد مثل
بي نظمي در دستگاههاي قلبي وسيستم اعصاب مركزي در اثر ميدانهاي الكتريكي ومغناطيسي

اشعه ليزر
تقويت نور به وسيله تحريك اشعه منتشر شده
LASER:Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation
كاربرد: برش فلزات وقطعات پلاستيكي، جراحي، جوشكاري هاي ظريف ودقيق، فن آوريهاي پيشرفت مخابراتي،آناليز مواد شيميايي

جريان الكتريسيته
عوامل موثر بر مقاومت بدن انسان در برابر جريان برق
ضخامت پوست
میزان رطوبت، درجه حرارت و مقدار نمک پوست
فشار تماس پوست با قسمت برقدار
شدت جریان برق
مسیر عبور جریان
مدت عبور جریان
نوع جریان الکتریکی و بسامد آن

جریان برق
جریان برق را با واحد امپر نشان می‌دهند كه بر دو نوع می‌باشد:
1.   جریان مستقیم : DC جریان برق حاصل از ژنراتورها و باطری ها از این نوع می‌باشد.
2. جریان متناوب: AC جریان برق شبكه شهری از این نوع می‌باشد.

اندازه گیری فشار الكتریكی رابا ولت نشان می‌دهند كه در صنعت به سه دسته زیر تقسیم می شود:
1.  ولتاژ بالا كه از 650 ولت به بالا می‌باشد.
2.  ولتاژ متوسط كه بین 250 تا 650 ولت می‌باشد.
3.   ولتاژ پائین كه از 250 ولت كمتر است.
توضیح : ولتاژ پائین از نظر ایمنی ولتاژ زیر 25 ولت می‌باشد.

عوامل موثر در ايجاد عوارض ناشي از برق گرفتگي:
اختلاف پتانسيل
شدت جريان: مقاومتهاي متفاوت اعضاي مختلف بدن عبور جريانهاي متفاوت از آنها آسيب هاي مختلف بافتي
مقاومت بافت
بافت عصبي از همه كمتر
نوع جريان(متناوب يا متناوب بودن)
مدت تماس( افزايش تماس: افزايش آسيب)
مسير عبور جريان: سطح مقطع عبور جريان، بافتها واندامهاي موجود در هر مسير عبور جريان

مقاومت الكتریكی :
     مقاومت در برابر جریان الكتریسیته را مقاومت الكتریكی گویند و واحد اندازه گیری آن اهم می‌باشد.
مقاومت بدن انسان در مقابل جریان الكتریسیته

اختلاات ناشي از برق گرفتگي
1- اختلالات قلبي:
الف.افت فشار خون در چند ثانيه اول
ب. افزايش فشار خون
ج. كاهش به مدت زياد، اختلال در ريتم قلب، فيبريلاسيون بطني، لخته شدن خون در عروق
2- اختلالات عصبي: از دست دادن توانايي شناسايي، هذيان گويي، انقباض غير ارادي وشديد ماهيچه ها

3- اختلالات حسي
الف. اختلالات بينايي: التهاب در محفظه جلويي ته چشم
به كم شدن قدرت بينايي، التهاب عصب چشم وآب مرواريد
ب. اختلالات شنوايي: كاهش شنوايي موقت واحتمالا دائم
3-عوارض پاراكلينيك: افزايش هماتوكريت، وجود ميوگلوبين در ادرار

4- سوختگي
در اثر:
خود جريان الكتريسيته
قوس الكتريكي: در اختلاف پتانسيلهاي زياد(خطرناكتر ازهمه)
آتش گرفتن لباس فرد(ناشي از حرارت زياد)

حفاظت در برابر جريان الكتريكي
تامين حفاظت به وسيله جدا كردن فرد(عايق زير پا، صندلي، وسايل حفاظت فردي)
بوسيله اتصال دستگاهها به يكديگر با سيم هادي
بوسيله اتصال به زمين
بوسيله رله ديفرانسيل

عوامل شیمیایی زیان آور در محیط کار
عوامل شیمیایی در محیط کار در برگیرنده تمام مواد اولیه، مواد خام، مواد واسطه و فرآورده های اصلی است که در صنعت به کار می روند یا تولید می شوند.
این مواد به شکل گاز، مایع یا جامد بوده و ممکن است طبیعی یا مصنوعی بوده و منشاء گیاهی، حیوانی و یا سنتتیک (آلی یا معدنی) داشته باشند.
کره زمین به وسیله اتمسفرگازی شکل که دارای ترکیب معینی است احاطه شده است. در این اتمسفر حدود
طبقه بندی آلاینده های شیمیایی
آلاینده ها را می توان بر حسب حالت فیزیکی، شیمیایی و یا اثرات فیزیولوژیک تقسیم بندی کرد:
تقسیم بندی بر اساس حالت فیزیکی شامل گازها و بخارات، مواد معلق
تقسیم بندی بر اساس ترکیب شیمیایی شامل فلزات، مواد معدنی، مواد آلی (حلالها، هیدروکربنها، الکلها، و ….)
تقسیم بندی بر اساس اثرات فیزیولوژیک شامل مواد التهاب آور و محرک، مواد خفگی آور، مواد بیهوشی آور و مخدر، سموم سیستمیک، سایر مواد معلق غیر از سموم سیستمیک
طبقه بندی بر اساس حالت فیزیکی
گازها و بخارات
ذرات یا آئروسل ها
فیومها
میست ها
گردو غبار و الیاف
دود
مه دود
افشانه

تقسيم بندي مواد شيميايي براساس حالت فيزيكي

1. گازها وبخارات: گاز ماده اي است كه در دماي25درجه وفشار ا اتمسفر، به صورت گاز باشد.
بخار در اين شرايط به حالت جامد ويا مايع است.
خطر آنها هنگامي است كه وارد محيط داخلي بدن شوند.

گردوغبار: دراثر جدا شدن وشكستن مواد جامد وتبديل آنها به ذرات كوچك بوجود مي آيند.
بيماريها: نوزوكونيوزها
ميست: پراكنده شدن مواد شيميايي، به صورت قطرات مايع
مه: دراثر كندانسه شدن بخار آب در شرايط خاص فيزيكي از نظر دما و فشار
دمه يا دود فلزي:ذرات جامدي كه در اثر تراكم گازها، پس ازتصعيد از مواد مذاب توليد مي شود: انعقاد
دود: دراثر احتراق ناقص ايجاد مي شود. حاوي مقادير زياد كربن وساير مواد قابل احتراقند.

اسموگ: تركيب دود و مه. آلودگيهاي وسيع اتمسفري
سوسپانسيون: تعليق ذرات جامد در مايعات كه براي مدت كوتاه يا طولاني پايدار باشد.
امولوسيون:تعليق ذرات ريز مايع در يك مايع ديگر، به كمك مواد امولسيون ساز.(شير، كازئين)

تقسيم بندي آلاينده بر مبناي تركيب شيميايي
فلزات، مواد معدني، مواد آلي

تقسيم بندي آلاينده بر مبناي اثرات فيزيولوژيكي
اين اثرات به غلظت مواد بستگي دارد.
بنزن در غلظت زياد: بيهوشي
در غلظت كم:آسيب به سيستم خونساز

1-مواد التهاب آور ومحرك:داراي اثر سوزاننده وتاول زا، باعث ايجاد تورم والتهاب در پوست ومخاط
بخارات اسيدها وقلياها، كلر، اكسيد هاي ازت، فسژن

2-مواد خفگي آور: به علت اختلالي كه در اكسيدان بافتها ايجاد مي كنند، ظاهر مي سازند.
انواع مواد خفگي آور
الف.ساده: پايين آمدن فشار نسبي لازم جهت اشباع خون از اكسيژن
(CH4,H2,CO2)
ب.شيميايي:عمل حمل اكسيژن به وسيله خون از ششها را مختل يا اكسيداسيون بافتها را بر هم مي زند(آنيلين، نيتروبنزن: توليد مت هموگلوبين)
(HCN,CO)

موادبيهوشي آور ومخدر:روي سيستم اعصاب مركزي اثرات بيهوشي آور، رخوت آور،تخدير كننده، منگي، گيجي واغما دارد.
سموم سيستميك: اثرات سمي خودرا روي يك ارگان خاص ايجاد و آنرا مختل مي كند( هيدروكربن هاي هالوژنه: اختلال در عملكرد كبد وكليه)

سایر مواد معلق غیر از سموم سیستمیک
مثل گردو غبار های سمی که ایجاد فیبروز ششی می کنند مانند سیلیس و آسبست
گردوغبارهای بی اثر مثل کربن وسیمان
گردو غبارهای الی مثل گرده گیان، چوب و … که باعث حساسیت می شوند
مواد محرک مانند اسیدها، قلیاها و …
باکتریها و موجودات ذره بینی

مواد موتاژن : اين مواد نيز با ايجاد موتاسيون در DNA سلولهاي جنسي باعث اختلالات توارثي مي شوند
مواد تراتوژن
موادي هستند كه اگر زن حامله اي در طول مدت بارداري خصوصا سه ماهه اول در تماس باشد رشد جنين آن مختل خواهد شد. علاوه بر مواد شيميايي عوامل عفوني مانند ويروس سرخجه و يا عوامل فيزيكي مانند تشعشعات يونيزان نيز مي توانند به عنوان تراتوژن مطرح شوند

سم شناسی صنعتی
سم شناسی یا توکسیکولوژی علمی است که درباره شناسایی سموم گوناگون، خواص و اثرهای آنها بر روی موجودات زنده و نیز جست و جو، نمونه برداری و اندازه گیری آنها در محیط زیست و در بدن موجودات زنده و یا مرده بحث می کند.
سم: ماده اي با منشا خارجي كه از يك راه مشخص يا راههاي مختلف وارد بدن شود و بتواند در مقاديري معين باعث اختلال ويا توقف فعل و انفعال شيميايي شود.

تفاوت سم،دارو وغذا
مسموميت ها:بهم خوردن تعادل فيزيولوژيك، جسماني يا
رواني موجود زنده در اثر ورود وتماس با سموم
شدت مسمومیت به نوع ماده سمی، مقدار آن و طول مدت تماس بستگی دارد

تقسیم بندی انواع مسموميتها با توجه به ماهیت
حاد
مزمن
مسموميت حاد
ماده سمي يكباره وبه مقدار نسبتا زياد وارد بدن مي شود.
عوارض وعلائم آن شديد وسريع است.
به شرط اقدام سريع وبه موقع عوارض آن برگشت پذير است
احتمال مرگ نسبتا زياد است

….

آفت كشها
عبارت از ماده یا موادی که منشاء گیاهی یا سنتتیک دارند، تقسیم بندی های آنها بر اساس موارد مصرف، چگونگی تاثیر و ساختار شیمیایی متفاوت است، بر اساس ساختار شیمیایی
فسفره: تركيبات اسيد فسفريك هستند: ديازينون، مالاتيون
کلره: (حاوی کربن، ئیدوژن و کلر و برخی اکسیژن و گوگرد)
كارباماتها: تركيبات اسيد كارباميك: بايگون، سوين از سه طريق وارد بدن مي شود: تنفس، پوست وگوارش
….

آفت كشها
فسفره:
پرمصرفترین هستند
روش عمل: جلوگیری از فعالیت آنزیم کولین استراز در حشرات و متوقف کردن انتقال تحریکات عصبی
دوام زیاد در محیط زیست ندارند
در بدن انسان میل ترکیبی سموم آلی فسفره با آنزیم کولین استراز باعث کمبود یا نبود آنزیم و در نتیجه استیل کولین هیدرولیز نمی شود (آنزیم کولین استراز، استیل کولین را به اسید استیک و کولین تبدیل می کند)
این سموم با عنوان سموم آنتی کولین استراز معروفند که عوارضی از قبیل انقباض مردمک چشم، عرق زیاد، ترشح بزاق و … را منجر می شوند
معمولترین راه تماس صنعتی پوستی و در مرحله دوم استنشاقی است
مالاتیون (مالاریا و شپش سر)، پاراتیون، دیازینون

آفت كشها
آفت كشهاي كلره:
سموم عصبی هستند
ممکن است عوارضی مثل تحریک پذیری، سردرد، ناتوانی در درک زمان، تشنج و … گردد
آندرین (سم کبد)، هپتا كلر، ليندن، ددت، آلدرين
هيدروكربنهايي هستند كه در ساختمان خود علاوه بر هيدروژن وكربن، كلر هم دارند
عملكرد: تجمع در سلولهاي عصبي، بافتهاي چربي، كبد وكليه و خاصیت سرطانزایی برخی از ترکیبات

آفت كشها
آفت كشهاي کارباماته:
به عنوان سموم اعصاب و کاهش دهنده میزان آنزیم کولین استراز عمل می کنند
کارباریل (سوین)، پروپوکسور (بایگون)
در بدن انسان نیز بازدارنده کولین استراز هستند، اما این واکنش ها به آسانی برگشت پذیر هستند
مشابه آفت کش های فسفره، سبب تجمع استیل کولین و افزایش اعمال عصب پاراسمپاتیک
آتروپین در درمان مسمومیت با حشره کشهای فسفره و کارباماته کاربرد دارد

مقادیر حد آستانه مجاز TLVs
TWA ميانگن زمان وزني Time Weight Average

STEL تماس كوتا مدت (15 دقيقه) Short Term Exposure Limit

Ceiling سقف
حتي براي مدت زمان كوتاه نيز نبايد تماس تا اين حد برسد

روشهاي كنترل عوامل شيميايي
الف. اقدامات كنترلي محيطي:
1-طراحي وجانمايي مناسب تجهيزات
2- حذف ياكاهش آلاينده در محل توليد:
متوقف كردن فرايند(عدم استفاده از بنزن به عنوان حلال)
جايگزيني مواد(جايگزيني تركيبات سولفيدي فسفر قرمز بجاي فسفر سفيد)
تغيير فرايند توليد يا تجهيزات( استفاده از اتوماسيون)
نگه داشت وتعمير تجهيزات

روشهاي كنترل عوامل شيميايي
3- جداسازي:
محصور سازي
سيستم هاي بسته
ديوارهاي جداكننده
فاصله

روشهاي كنترل عوامل شيميايي
4- تهويه:
ترقيقي: تعويض هواي محيط كار به گونه اي كه تراكم آلاينده به زير حد مجاز برسد.
موضعی: زودودن آلاينده پيش از رسيدن آن به منطقه تنفسي كارگر

5- روشهاي تر
6- نظافت كارگاه، انبار كردن مواد، برچسب گذاري

ب. اقدامات كنترلي فردي
1- روش انجام كار
2- وسايل حفاظت فردي
3- كاهش زمان كار
4- بهداشت فردي

عوامل زیان آور ارگونومیکی محیط کار
ارگوس:کار
نوموس:قاعده وقانون
ارگونومی:علمی که توانمندیهای انسان را می سنجد سپس دستگاهها، کارو محیط را متناسب با آنها سازمان دهی می کند.
راحتی،رضایتمندی،حداقل تنش،حداکثر بازدهی
ارگونومی:کاربرد اطلاعات علمی برای حل مشکلات طراحی
مهندسی انسانی:ارتباط متقابل انسان وماشین،رفتار انسان درواکنش نسبت به تجهیزات،محیط کار ومحیط پیرامون.تاکید بر کاهش خطاهای انسانی

فواید ارگونومی

در محیط کار
برای کارفرما:بهبود کیفیت فرآورده،افزایش بهره وری،کاهش خطاهای انسانی، کاهش حوادث
برای کارمند:کاهش فشارهای شغلی،افزایش ایمنی،افزایش رضایت شغلی
دراجتماع
کاهش حوادث جاده ای یا خانگی،فجایع هوایی،نیروگاههای هسته ای
کاربرد ارگونومی درصنعت
در تمامی بخشهای ایمنی در صنعت ارگونومی استفاده می شود مانند
طراحی ایمن ابزار کار
طراحی ایمن تجهیزات ودستگاهها
طراحی ایمن ایستگاههای کاری
برنامه ریزی نوبت کاری
…….

مباحث مطرح در ارگونومی

1-آنتروپومتری
آنتروپوس:انسان
مترین:اندازه گیری وسنجش
تعریف:علم سنجش ابعاد اندامهای مختلف بدن وبکار گیری آن درطراحی.زمینه ساز تطابق وتناسب جسمانی میان انسان و تجهیزات از نظر ابعاد بدنی

کاربرد ارگونومی در طراحی برای متناسب کردن وسیله با انسان به منظور پیشگیری از خستگی و ایجاد راحتی است.
در طراحی ارگونومیک، بحث آنتروپومتری مطرح میگردد که ابعاد بدنی انسان ها جهت طراحی وسایل و تجهیزات لحاظ می گردد.
اندازه گیری ابعاد بدنی جهت طراحی بهتر وسایل و تجهیزات و تناسب بیشتر با بدن انسان را آنتروپومتری گویند.
مثال های از کاربرد ارگونومی در طراحی وسایل

2-روانشناسی کار
از بعد ارگونومی در طراحی وسایل ونشانگرهای کنترلی کاربرد دارد.

3-فیزیولوژی کار
شاخه ای از فیزیولوژی انسانی که اعمال و وضعیت عملکرد اندامها وبافتهای بدن رادر هنگام کار توضیح می دهد.
وظیفه اصلی:اندازه گیری میزان کار(سختی کار) ومتناسب ساختن آن با توانایی کارگر

5-آسیب های تجمعی
آسیب های جسمی که در اثر صدمات تدریجی بافتها واندامهای بدن در طول زمان ایجاد می شود.
محل آسیب:ماهیچه ها،استخوانها،لیگمانها،زردپی ها وغلاف آنها،اعصاب ورگهای خونی
سندرم تونل کارپال،تونل کوبیتال،تنوسینویت
بورسیت:فشارهای مکرر روی مفصل،کار بصورت زانو زده

اختلالات اسکلتی عضلانی تجمعی رایج در اندامهای فوقانی

5- نوبت کاری
هر نوع کاری که خارج از محدوده کار روزانه(7صبح تا 6 عصر)انجام پذیرد. علت اصلی مشکلات وعوارض نوبت کاری:،الگوی
تغییرات24ساعته بدن(چرخه سیرکادین بدن)است.
عوارض نوبت کاری
ناراحتیهای گوارشی:به دلیل وابستگیهای شدید اشتها به چرخه سیر کادین
خستگی:به دلیل کم خوابی
عوارض مغزی وروانی
اختلالات قلبی وعروقی
مختل شدن زندگی اجتماعی
کاهش بهره وری
افزایش حوادث ناشی از کار

6- حمل بار
بلندکردن،جابجایی،هل دادن وکشیدن بارهای سنگین
عمده ترین مسئله در حمل بار:فرسودگی دیسکهای بین مهره ای
ایجاد درد،کاهش قابلیت حرکت وفعالیت کارگر
به گزارش سازمان نایوش (NIOSH) در آمریکا (1981) بیشتر از 60% مشکلات ستون فقرات مربوط به کمر درد می باشد و سالانه حدود نیم میلیون کارگر در آمریکا به درجات مختلف به اینگونه صدمات مبتلا می شوند.

دوحالت متمایز برای بلند کردن بار به صورت دستی:
الف) حالت اسکات (Leg Lift, Squat) ب) حالت استوپ (Back Lift, Stoop)

حالت اسکات، حالتی است که طی آن ستون فقرات کاملا به صورت کشیده و مستقیم نگه داشته می شود، زانو ها خم شده و بار با دست هابه صورت محکم گرفته می شود و سپس با نیروی عضلات پا، بار به طرف بالا هدایت می شود. در این روش نیرو های وارده بر ستون فقرات در حد قابل ملاحظه ای کنترل می شوند.
حالت استوپ، حالتی است که طی آن ستون فقرات خم شده و پاها مستقیم هستند در واقع بلند کردن بار به این روش باعث می شود که نیروهای زیادی بر دیسک های بین مهره ای اعمال شوند حالت اول حالتی ایمن و حالت دوم، شرایط غیر ایمن دارد.

ایمنی صنعتی
ایمنی صنعتی: مجموعه ای از تدابیر،اصول ومقرراتی که با بکار گرفتن آنها می توان نیروی انسانی وسرمایه را در برابر خطرات گوناگون در محیطهای صنعتی به گونه ای موثر وکارا حفظ کرد.

ایمنیsafety :میزان درجه دور بودن از خطر
مخاطرهHzard : شرایطی که دارای پتانسیل رساندن آسیب به کارکنان، تجهیزات وساختمانها،از بین بردن مواد یا کاهش کارایی در اجرای یک وظیفه از پیش تعیین شده می باشد.

خطرDanger: قرار گرفتن در معرض مخاطره
ایمنی بطور مطلق وصد در صد وجود ندارد.
ایمن یعنی چه؟
یک مکان یا یک دستگاه زمانی ایمن است که احتمال خطر مرگ، مجروح شدن ویا ابتلا به بیماری برای کسانی که در آنجا وجود دارند یا با دستگاه کار می کنند، در حد قابل قبول پایین باشد،ا گراین احتمال بیشتر باشد، آن محل یا دستگاه غیر ایمن فرض میشود.
مهندسی ایمنی صنعتی: مقررات یا نظامی که برای کاهش وقوع حوادث از طریق حذف یا کنترل خطرات بکار می روند.

مسائل مطرح در ایمنی صنعتی:
پیش گیری از حوادث
عوامل انسانی
طراحی وجانمایی دستگاهها وتجهیزات
مدیریت وراهبری ایمنی
آموزش
بازرسی ونظارت

پیشگیری از حوادث
راههای پیشگیری از حوادث:
1-حفاظ گذاری دستگاه ها وماشین آلات
2-حفاظت در برابر آتش سوزی وانفجار
3-بکار گیری روشهای درست انجام کار
4-استفاده از وسایل حفاظت فردی
5-استفاده از ابزارهای مناسب جهت انجام کار
6-آموزش نیروی کار
7-بازرسی ایمنی
8- طراحی وجانمایی مناسب ودرست دستگاههاوتجهیزات
9- وضع قوانین ومقررات مربوط به حفاظت وایمنی
10-تشکیل سازمان حفاظتی وایمنی کارگاه

عوامل انسانی
عوامل تشکیل دهنده محیط کار: انسان، مواد، تجهیزات ومحیط
برای موفقیت در برانامه ایمنی هر جهار جزء باید مورد توجه باشد.
انسان موجودی پیچیده باکنش و واکنشهای غیر قابل پیش بینی است.

طراحی وجانمایی دستگاهها وتجهیزات
اهمیت طراحی و جانمایی خوب از لحاظ تولید وحفاظت

مدیریت وراهبری ایمنی
مدیریت مسئول ایمنی وبهداشت کارکنان است.
ایمنی از دیدگاه مدیریت در کشورهای پیشرفته: ایمنی یک سرمایه گذاری با سود برگشتی زیاد است چه ازنظر انسانی وچه از بعد اقتصادی
ایمنی از دیدگاه مدیریت در کشورهای در حال توسعه:ایمنی بخشی از هزینه هاست

آموزش
بهترین روش بهبود ایمنی و بازدهی نیروی کار است
آموزش ایمنی بایدشامل:یادآوری تمام مخاطراتی باشد که از لحظه ورود به کارخانه تا لحظه خروج از محیط کار با آنها روبرو است
رده های آموزشی ایمنی:
کارگران
سرکارگران وسرپرستان
مهندسین ومدیریت

بازرسی ونظارت ایمنی
1- شناسایی خطرات
2- طبقه بندی خطرات شناسایی شده وتعیین الویت ها
3- ارائه راه حل وپیشنهادهایی جهت ازبین بردن یا کنترل خطرات
راههای کنترل خطرات
1-حذف خطر
بهترین راه کنترل خطر
مثال: برای پیشگیری از خطر برق گرفتگی ناشی از جریان الکتریسیته، فرایندهای پنوماتیک یا هیدرولیک به کار گرفته شود
2-محدود کردن میزان خطر:خارج کردن فرایندهای خطرناک از سالن تولید

3-استفاده از قفلهای ایمنی
Interlocks
Lock-ins
Lock-out
4-استفاده از دستگاهی که برای تامین ایمنی، خود از کار می افتد
مثال:فیوزها
5- استفاده از نمایشگرها: مثل فشارسنج ها، آمپرسنج ها، ولت سنج ها، دماسنج ها

6-استفاده از دستگاههای هشدار دهنده
مثال:آشکارسازهای حساس به دود، شعله یا حرارت

7-جداسازی
فرد در برابر عامل خطرناک حفظ می شود
مثال: ساختن اتاق کنترل بتونی در محل دیگهای بخار یا استفاده از وسایل حفاظت فردی

8- ترتیب فرار و نجات: مثل صندلی خلبان هواپیمای جنگی

ایمنی ماشین ابزار
تعريف ماشين :ماشين ، مجموعه اي از قطعات متحرك و ثابت ميباشد که بر روي فريم (قاب) قرار دارد.

تعريف منطقه عملياتي : در ماشين، منطقه عملياتي منطقه ايست كه ماده اي به يك فرم وارد و به فرم ديگر خارج ميشود مثال: در ماشينهاي برش ورق، ورق آهن وارد ميشود و پس از تكه تكه شدن به فرمهاي مختلف خارج ميشود

خطر ماشین آلات همیشه وجود دارد و نمی توان فقط به صحیح کار کردن آن ها اعتماد کرد. بنابراین در مواقعی که احتیاط های دیگر نتیجه نمی دهد محافظها بهترین وسیله برای پیشگیری از حادثه می باشند.

مخاطرات ماشین آلات
صدمات ایجاد شده به وسیله ماشین آلات معمولاً در نتیجه تماس مستقیم بدن با اجزای خطرناک ماشین رخ می دهد.
پرتاب شدن یک قطعه از ماشین یا یک تکه چوب به وسیله یک اره گردنده و یا جدا شدن یک چرخ برنده یا تکه ای از چرخ سمباده
تماس یک نوار یا تسمه در حال چرخش
تماس بین یک قطعه ( مثلاً یک میله) و یک غلتک
تماس با سطوح داغ
گیر افتادن در مواردی که سبب کشیده شدن کارگر به طرف قسمت خطرناک ماشین شود

قسمت های خطرناک ماشین آلات
  میله های چرخنده یا دوک ها
فواصل بین تسمه ها و قرقره ها و غیره
پرتاب شدن قسمت های متحرک
قسمت های چرخنده دندانه دار
سطوح اجزای دارای حرکت سریع
استوانه های گردنده یا استوانه های با سطوح خطرناک
دستگاه های چاپ و پانچ

اصول حفاظ گذاری ماشین ها
حفاظ یا هر نوع وسیله ای که برای جلوگیری از خطرآفرینی ماشین ها ساخته می شود باید طبق اصول مهندسی، محکم، بادوام ساخته شده باشد.
حفاظ ها باید کلیه قسمت های خطرناک را بپوشانند و فضای کافی نیز دراطراف خود برای انجام عملیات ضروری باقی بگذارند.
حفاظ ها نباید مانعی برای تولید باشند.

حوادث ناشی از کار
تعریف:آنچه انسان را ناخواسته از مسیر زندگی منحرف ساخته وبرای او ناراحتیهای جسمی وروانی ویا خسارات مالی ایجاد نماید.
تعریف حادثه (قانون 60 تامین اجتماعی): حادثه ناشی از کار، حادثه ای است که در حین انجام کار و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق می افتد و همچنین حوادثی را که برای بیمه شده در ماموریت خارج از محل کار و تمامی ساعاتی که فرد در حال رفت و برگشت به محل کار و منزل است رخ می دهد را نیز شامل می شود.

علل ایجاد حادثه بر مبنای پیشنهاد سازمان بین المللی کار
ماشین آلات
ترابری
انفجار وآتش سوزی
مواد سمی،سوزاننده وخورنده
برق
سقوط افراد
تصادم با مانع
سقوط اجسام
ریزش
جابجا کردن اجسام
ابزار دستی

علل ایجاد حادثه بطور کلی
1- علل مستقیم
2- علل غیر مستقیم

علل مستقیم
ماشین آلات
ترابری
انفجار وآتش سوزی
…

علل غیر مستقیم
تمام عوامل ایجاد خستگی،ناراحتی ونارضایتی کارگر(گرما،سرما،مسائل خانوادگی،روابط با کارفرما)

سه علت پایه ای

اهمیت حوادث ناشی از کار
از نظر انسانی
از نظر اجتماعی
از نظر اقتصادی

زیانهای ناشی از حوادث
زیانهای مستقیم
زیانهای غیر مستقیم

زیانهای مستقیم
ناشی از وقفه کار در اثر حادثه
هزینه های انتقال به بیمارستان ودرمان او
پرداخت غرامت
زیانهای غیر مستقیم
اتلاف وقت در اثر کارگر حادثه دیده
اتلاف وقت به وسیله کارگران دیگر
هزینه آموزش کارگر جدید
کاهش میزان تولید به علت خرابی دستگاه یا اتلاف مواد

روشهای پیش گیری از حوادث
وضع مقررات قانونی
تعیین اصول ومیزانها
بازرسی
تحقیقات فنی،پزشکی،روانشناختی وآماری
آموزش
راهنمایی وتشویق
تشکیل کمیته حفاظت وبهداشت کار کارگاه

 

30 تا 70 درصد پروژه | پاورپوینت | سمینار | طرح های کارآفرینی و  توجیهی |  پایان-نامه |  پی دی اف  مقاله ( کتاب ) | نقشه | پلان طراحی |  های آماده به صورت رایگان میباشد ( word | pdf | docx | doc | )